Lịch Sử Hình Thành Thành Phố Hồ Chí Minh – lịch sử thành phố hồ chí minh

Lịch Sử Hình Thành TP HCM

Lịch Sử Hình Thành TP HCM

TP HCM (tên gọi cũ là Sài Gòn) là tp lớn nhất Việt Nam về dân số và kinh tế, đứng thứ hai về diện tích, đồng thời cũng là một trong những trung tâm kinh tế và văn hóa, giáo dục trọng yếu nhất của nước này. Hiện tại, TP HCM là tp trực thuộc Trung ương được xếp loại đô thị loại đặc biệt của Việt Nam (cùng với thủ đô Hà Nội).

Vùng đất này ban đầu được gọi là Prey Nokor, tp sau đó tạo dựng nhờ quá trình khai phá miền Nam của nhà Nguyễn. Năm 1698, Nguyễn Hữu Cảnh cho lập phủ Gia Định, đánh dấu sự ra đời tp. Khi người Pháp vào Đông Dương, để phục vụ quá trình khai thác thuộc địa, tp Sài Gòn được thành lập và nhanh chóng phát triển, trở thành một trong hai đô thị trọng yếu nhất Việt Nam. Cùng với Phnom Penh của Campuchia, Sài Gòn được người Pháp mệnh danh là “Hòn ngọc Viễn Đông” trong số những thuộc địa của họ. Sài Gòn cũng là thủ đô của Liên bang Đông Dương thời kỳ 1887-1901 (về sau Pháp chuyển thủ đô Liên bang Đông Dương ra Hà Nội). Năm 1949, Sài Gòn trở thành thủ đô của Quốc gia Việt Nam – một chính thể thuộc Liên bang Đông Dương và sau này là thủ đô của Việt Nam Cộng hòa. Kể từ đó, tp này trở thành một trong những đô thị trọng yếu của miền Nam Việt Nam. Sau khoảng thời gian Việt Nam Cộng hòa sụp đổ trong sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, lãnh thổ Việt Nam được hoàn toàn thống nhất. Ngày 2 tháng 7 năm 1976, Quốc hội nước Việt Nam thống nhất quyết định đổi tên Sài Gòn thành “Thành phố Hồ Chí Minh ( TP HCM ) “, theo tên vị Chủ tịch nước trước tiên của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Nằm trong vùng chuyển tiếp giữa miền Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ, TP HCM ngày nay bao gồm 19 quận và 5 huyện, tổng diện tích 2.095,06 km². Nhờ điều kiện tự nhiên thuận tiện, TP HCM trở thành một đầu mối giao thông trọng yếu của Việt Nam và Đông Nam Á, bao gồm cả đường bộ, đường tàu, đường thủy và đường hàng không. Các ngành nghề giáo dục, truyền thông, thể thao, tiêu khiển, TP HCM đều giữ vai trò trọng yếu hàng đầu.

Tuy vậy, TP HCM đang phải đối mặt với những vấn đề của một đô thị lớn có dân số tăng quá nhanh. Trong nội ô tp, đường sá trở nên quá tải, thường xuyên ùn tắc. Hệ thống giao thông công cộng kém hiệu quả. Môi trường tp cũng đang bị ô nhiễm do phương tiện giao thông, các công trường xây dựng và công nghiệp sản xuất.

Lịch sử tạo dựng TP HCM

Loài người xuất hiện ở khu vực Sài Gòn từ khá sớm. Các cuộc khai quật khảo cổ trên địa phận Sài Gòn và khu vực lân cận cho thấy ở đây đã tồn tại nhiều nền văn hóa từ thời kỳ đồ đá cho tới thời kim khí. Những dân cư cổ từ nhiều thiên niên kỷ về trước đã biết tới kỹ thuật canh tác nông nghiệp.

Văn hóa Sa Huỳnh từng tồn tại trên khu vực này với những nét rất riêng. Thời kỳ văn hóa Óc Eo, từ đầu Công Nguyên cho tới thế kỷ 7, khu vực miền Nam Đông Dương có nhiều tiểu quốc và Sài Gòn khi này là miền đất có quan hệ với những vương quốc này.

Sau khoảng thời gian Đế quốc Khmer tạo dựng, lãnh thổ miền Nam Đông Dương thuộc quyền kiểm tra của đế chế này. Tuy nhiên, dân cư của Đế quốc Khmer sống ở vùng này rất thưa thớt, không có khu dân cư lớn nào tạo dựng tại đây. Sau khoảng thời gian Đế quốc Khmer sụp đổ, vùng đất này cũng trở thành vô chủ (không thuộc một nhà nước nào).

Cho đến trước thế kỷ 16, vị trí tiếp giáp với các quốc gia cổ cũng khiến Sài Gòn trở thành nơi gặp mặt của nhiều cộng đồng dân cư. Sài Gòn – Gia Định vẫn là địa phận của một vài nhóm dân cư cổ cho tới khi người Việt xuất hiện.

Khai phá

Những người Việt trước tiên tự động vượt biển tới khai vùng đất này hoàn toàn không có sự tổ chức của nhà Nguyễn. Nhờ cuộc hôn phối giữa công nữ Ngọc Vạn với vua Chân Lạp Chey Chetta II từ năm 1620, mối quan hệ giữa Đại Việt và Chân Lạp trở nên êm đẹp, dân cư hai nước có thể tự do qua lại sinh sống. Khu vực Sài Gòn, Đồng Nai khởi đầu xuất hiện những người Việt định cư. Trước đó, người Khmer, người Chăm, người Man cũng sinh sống rải rác ở đây từ xa xưa.

Thời kỳ từ 1623 tới 1698 được xem như thời kỳ tạo dựng của Sài Gòn sau này. Năm 1623, chúa Nguyễn sai một phái bộ tới yêu cầu con rể là vua Chey Chettha II cho lập đồn thu thuế tại Prei Nokor (Sài Gòn) và Kas Krobei (Bến Nghé). Tuy đây là vùng rừng rậm hoang vắng nhưng lại nằm trên đường giao thông của các thương nhân Việt Nam, Trung Quốc,… qua Campuchia và Xiêm. Hai sự kiện trọng yếu tiếp theo của thời kỳ này là lập doanh trại và dinh thự của Phó vương Nặc Nộn và lập đồn dinh ở Tân Mỹ. Có thể nói Sài Gòn tạo dựng từ ba đơn vị chính quyền này.

Năm 1679, chúa Nguyễn Phúc Tần cho một số nhóm người Hoa tị nạn triều Mãn Thanh tới Mỹ Tho, Biên Hòa và Sài Gòn để lánh nạn. Đến năm 1698, chúa Nguyễn sai tướng Nguyễn Hữu Cảnh vào kinh lý miền Nam. Trên nền tảng những lưu dân Việt đã tự phát tới khu vực này trước đó, Nguyễn Hữu Cảnh cho lập phủ Gia Định và hai huyện Phước Long, Tân Bình. Vùng Đông Nam Bộ được sát nhập vào cương vực Việt Nam.

Thời điểm ban đầu này, khu vực Biên Hòa, Gia Định có khoảng 10.000 hộ với 200.000 khẩu. Tiến trình khai phá được tiến hành theo những phương thức mới, mang lại hiệu quả hơn.

Cuối thế kỉ 17 và đầu thế kỉ 18, Mỹ Tho và Cù lao Phố là hai trung tâm thương mại lớn nhất Nam Bộ. Tuy nhiên, cuối thế kỉ 18, sau các biến loạn và chiến tranh, thương nhân dần chuyển về vùng Chợ Lớn. Khu vực Sài Gòn dần trở thành trung tâm kinh tế lớn nhất Nam Bộ.

Năm 1788, Nguyễn Ánh tái chiếm Sài Gòn, lấy nơi đây làm nền tảng để chống lại Tây Sơn. Năm 1790, với sự trợ giúp của hai sĩ quan công binh người Pháp là kỹ sư Theodore Lebrun và Victor Olivier de Puymanel (1768 – 1799), Nguyễn Ánh cho xây dựng Thành Bát Quái làm trụ sở của chính quyền mới. “Gia Định thành” khi đó được đổi thành “Gia Định kinh”. Năm 1802, sau khoảng thời gian thắng cuộc Tây Sơn, Nguyễn Ánh lên ngôi và đẩy mạnh quá trình khai khẩn miền Nam. Miền Nam được chia thành 5 trấn, gọi là “Gia Định ngũ trấn”. Các công trình kênh đào Rạch Giá – Hà Tiên, Vĩnh Tế… được thực hiện. Qua 300 năm, các trung tâm nông nghiệp phát triển bao quanh những đô thị sầm uất được tạo dựng. Sáu năm sau, 1808, “Gia Định trấn” lại được đổi thành “Gia Định thành”. Trong khoảng thời gian 1833 đến 1835, Lê Văn Khôi khởi binh chống lại nhà Nguyễn, Thành Bát Quái trở thành vị trí căn cứ. Sau khoảng thời gian trấn áp cuộc nổi dậy, năm 1835, vua Minh Mạng cho phá Thành Bát Quái, xây dựng Phụng Thành thay thế.

Thời kỳ thuộc Pháp

Ngay sau khoảng thời gian giành được thành Gia Định vào năm 1859, người Pháp khẩn trương quy hoạch lại Sài Gòn thành một đô thị lớn phục vụ mục đích khai thác thuộc địa. Đồ án thiết kế được Phó Đô đốc Pháp là Page (về sau là Charner) cử trung tá công binh Pháp là Paul Florent Lucien Coffyn (20/5/1810 – 5/8/1871) – ông này nguyên là Lãnh sự Pháp ở Hoa Kỳ, thiết kế. Theo bản đồ của Coffyn được thông báo vào ngày 13/5/1862, quy hoạch ban đầu của Sài Gòn bao gồm cả tỉnh Chợ Lớn với khoảng 500.000 dân, tức khoảng 20.000 dân/km2 . Quy hoạch này tương ứng với quy hoạch khu vực phòng thủ của tướng Nguyễn Cửu Đàm năm 1772, khi dân số Sài Gòn chỉ khoảng 20.000-30.000 người. Nhưng đến 1864, nhận thấy diện tích dự kiến của tp quá rộng, khó đảm bảo về an ninh, Soái phủ Pháp ở Nam Kỳ lúc này là Chuẩn đô đốc Pierre Rose quyết định tách Chợ Lớn khỏi Sài Gòn. Ngày 3/10/1865, Pierre Rose sai khiến quy hoạch lại Sài Gòn chỉ đang là khu vực nằm giữa rạch Thị Nghè, sông Sài Gòn, rạch Bến Nghé và đường mới khu cầu Ông Lãnh hiện tại. Toàn thể quy hoạch chỉ còn rộng khoảng 3 km2.

Rất nhanh chóng, các công trình trọng yếu của tp, như Dinh Thống đốc Nam Kỳ, Dinh Toàn quyền, được Pháp thiết kế và kêu gọi nhân lực xây dựng. Sau hai năm người Pháp xây dựng và tái tạo, khu quy hoạch rộng khoảng 3 km2 nói trên đã hoàn toàn thay đổi.

Tp Sài Gòn khi đó được thiết kế theo mô hình Châu Âu, nơi đặt văn phòng nhiều đơn vị công vụ như: dinh thống đốc, nha giám đốc nội vụ, tòa án, tòa thượng thẩm, tòa sơ thẩm, tòa án thương mại, tòa giám mục… Nam Kỳ Lục tỉnh là thuộc địa của Pháp và Sài Gòn nằm trong tỉnh Gia Định. Vào năm 1861, địa phận Sài Gòn được hạn chế bởi một bên là rạch Thị Nghè và rạch Bến Nghé với một bên là Sông Sài Gòn cùng đoạn đường nối liền chùa Cây Mai với những phòng tuyến cũ của đồn Kỳ Hòa.

Tính đến năm 1945 thì khu vực đô thị Sài Gòn và tỉnh Chợ Lớn có tổng cộng gần 500.000 dân. Sau Cách mạng Tháng Tám, ngày 23 tháng 9 năm 1945 Pháp tái chiếm tp. Tháng 8 năm 1946, phòng Nam Bộ Trung ương đã tổ chức họp, bác sỹ Trần Hữu Nghiệp đã đề xuất đổi tên Sài Gòn thành tp HCM, và 57 người phòng Nam Bộ Trung ương (đứng đầu danh sách là Trần Hữu Nghiệp, Trần Công Tường, Nguyễn Tấn Gi Trọng,…) đã ra quyết nghị, gửi lên Quốc hội và Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa gợi ý này, tuy nhiên do nhiều việc cấp bách phải khắc phục nên chưa quyết nghị chính thức, nhưng từ ngữ này vẫn được một số người theo kháng chiến chống Pháp sử dụng.

Về danh hiệu Hòn Ngọc Viễn Đông

Trong suốt thời kỳ Pháp thuộc, Sài Gòn trở thành trung tâm trọng yếu, cả về hành chính lẫn kinh tế, văn hóa, giáo dục của Liên bang Đông Dương thuộc Pháp, được Pháp mệnh danh là “Hòn ngọc Viễn Đông” hoặc một “Paris nhỏ ở Viễn Đông”

Người Pháp từ lúc xâm lăng Gia Định năm 1859 cho đến khi rời Sài Gòn 1954 chỉ tập trung “trau chuốt” khu vực 3 km2 trước tiên này (Quận 1 hiện tại) dù nhiều lần điều chỉnh địa giới mở rộng. Đến năm 1954, những phần Sài Gòn mở rộng này (rộng khoảng 50 km2) vẫn hoang vu, thậm chí đầm lầy ngổn ngang.

Thành Phố Sài Gòn

Từ năm 1949, Sài Gòn đã là thủ đô của Quốc gia Việt Nam. Đến năm 1955, Việt Nam Cộng hòa được thành lập, Sài Gòn khi này là tp lớn nhất tại miền Nam Việt Nam đã được chọn làm thủ đô với tên gọi chính thức “Đô Thành Sài Gòn”.

Vào nửa cuối thập niên 1950, nhờ viện trợ của Chính phủ Hoa Kỳ, Sài Gòn trở thành một trung tâm về chính trị, kinh tế, văn hóa, tiêu khiển tại miền Nam Việt Nam, là tp lớn nhất của kinh tế Việt Nam Cộng hòa. Từ giữa thập niên 1960 đến những năm đầu thập niên 1970, việc Quân đội Hoa Kỳ vào tham chiến tại miền Nam Việt Nam cũng gây nên những xáo trộn so với tp. Nhiều cao ốc, công trình quân sự mọc lên. Lối sống của thanh niên Sài Gòn cũng chịu ràng buộc bởi văn hóa phương Tây được du nhập từ quân lính và sách báo Mỹ.

Trung tâm tp có một số công trình, khu phố được xây dựng to đẹp và tráng lệ, tuy nhiên, các công trình này đa số do Pháp xây dựng từ thập niên 1940, các khu nhà mới rất ít được xây dựng kể từ sau năm 1950, trong lúc đó dân cư nông thôn đổ về thành thị tìm việc và tránh chiến sự khiến Sài Gòn dần trở thành một khu ổ chuột khổng lồ . Thăm dò cho thấy khoảng 40% dân số khu vực Sài Gòn khi đó (tức khoảng 1,2 triệu người) phải sống tại khu ổ chuột với những điều kiện về y tế, vệ sinh rất kém.

Tới những năm cuối của cuộc Chiến tranh Việt Nam, nền kinh tế miền Nam (trong đó có Sài Gòn) lâm vào khủng hoảng do Mỹ giảm viện trợ kinh tế. Nạn lạm phát trở nên nghiêm trọng, đạt tới mức trên 200% mỗi năm. Hệ quả và hậu quả trực tiếp của cuộc khủng hoảng kinh tế gây tác động xấu tới Sài Gòn. Với việc Mỹ giảm viện trợ trong lúc nền sản xuất nội tại thì yếu kém, nền kinh tế tiêu dùng dựa vào viện trợ của Việt Nam Cộng hòa đã không thể phát triển ổn định, vững chắc

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, nhiều thường dân ở tp hoặc quân lính, sĩ quan, viên chức Việt Nam Cộng hòa và những người hợp tác với Mỹ đã ra nước ngoài định cư. Cũng trong thời gian này, ước tính 700.000 người khác được vận động đi kinh tế mới; nền văn hóa có tác động phương Tây bị lu mờ rồi tàn lụi.

20 năm chiến tranh đã để lại cho Sài Gòn nhiều di sản nặng nề về xã hội. Theo một thống kê, dân số Sài Gòn năm 1975 có khoảng 4 triệu, thì trong số đó đã có tới 150.000 người nghiện heroin, 500.000 gái mại dâm và gái quán bar, và khoảng 800.000 trẻ mồ côi lang thang trên các đường phố

Từ 30 tháng 4, 1975, chính quyền Việt Nam Cộng hòa bị xóa bỏ và Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng Hòa miền Nam Việt Nam quản lý miền Nam. Đô Thành Sài Gòn, tỉnh Gia Định và 2 quận Củ Chi và Phú Hòa kế cận dưới thời chính quyền Việt Nam Cộng hòa được thống nhất thành 1 nhà cung cấp hành chính gọi là tp Sài Gòn – Gia Định. Đầu năm 1976, Đảng bộ và Ủy ban Nhân dân tp khởi đầu hoạt động. Ngày 2 tháng 7 năm 1976, Quốc hội trước tiên của nước Việt Nam thống nhất quyết định đổi tên nước thành Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, đồng thời đổi tên tp Sài Gòn – Gia Định thành “Thành phố Hồ  Chí  Minh“, theo tên của chủ tịch nước trước tiên.

Sau năm 1975, vấn đề người Hoa tại Sài Gòn trở nên phần trầm trọng. Người Hoa treo quốc kỳ Trung Quốc và ảnh Mao Trạch Đông trong vùng Chợ Lớn, đồng thời từ chối đăng ký quốc tịch Việt Nam. Hoa kiều kiểm tra hầu hết toàn thể các vị trí kinh tế trọng yếu ở miền Nam, và đặc biệt nắm chắc 3 ngành nghề trọng yếu: sản xuất, phân phối, và tín dụng. Đến cuối năm 1974, họ kiểm tra hơn 80% các nền tảng sản xuất của các nghề công nghiệp thực phẩm, dệt may, hóa chất, luyện kim, điện…và hầu hết đạt được độc quyền thương mại: 100% bán sỉ, hơn 50% bán lẻ, và 90% xuất nhập khẩu. Hoa kiều ở miền Nam hầu hết hoàn toàn kiểm tra giá thành thị trường.

Quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc lúc này đang xấu đi nhanh chóng, người Hoa ở Chợ Lớn thì tổ chức biểu tình đòi giữ quốc tịch Trung Quốc. Những điều này làm cho chính phủ Việt Nam lo ngại về rủi ro quốc gia bị rối loạn từ bên trong bởi việc Hoa kiều tiếp tay cho Trung Quốc. Chính phủ Việt Nam e ngại rằng Trung Quốc sẽ sử dụng sức mạnh kinh tế của Hoa kiều để ép Việt Nam phải tuân theo các quyết sách của họ, sự sung túc của tư bản Hoa kiều đã trở thành mối đe dọa lớn với chính quyền Việt Nam. Vấn đề Hoa kiều được chính phủ Việt Nam xem là một thử thách so với chủ quyền quốc gia hơn là một vấn đề nội bộ đơn giản. Quyết sách của Việt Nam năm 1976 (tịch thu tài sản của tư bản người Hoa) được tiến hành trong hoàn cảnh này. Các chiến dịch Tôn tạo tư sản miền Nam nhằm xoá bỏ giai cấp tư sản và thực hiện công hữu hoá theo nguyên lý của chủ nghĩa xã hội được tiến hành. Nhà nước đã quốc hữu hoá các nền tảng sản sản xuất, xí nghiệp công quản của tầng lớp tư sản lớn bỏ lại. Các doanh nghiệp vừa như nhà in, xưởng thủ công, cửa tiệm, cửa hiệu quy mô nhỏ bị buộc thống kê tài sản, vốn liếng trưng thu, trưng mua, tịch thu chuyển thành hợp tác xã. Nhiều chủ doanh nghiệp bị buộc tịch biên không được làm kinh doanh phải chuyển qua sản xuất nông nghiệp hoặc đi kinh tế mới.

Năm 1978, nhà nước hoàn thiện cơ bản tái tạo tư sản công nghiệp loại vừa và nhỏ ở miền Nam, xoá bỏ việc người Hoa kiểm tra nhiều nghề công nghiệp. Đến tháng 5 năm 1979, toàn bộ các xí nghiệp công quản lúc đầu ở miền Nam đều đã được chuyển thành xí nghiệp quốc doanh. Khó khăn về kinh tế, sự lo sợ về chiến tranh biên giới Tây Nam làm cho nhiều người rời tp vượt biên bằng đường thủy; trong đó, khoảng 3/4 người rời Tp HCM là người Hoa.

Quyết sách quản lý kinh tế quan liêu và cơ chế bao cấp của Nhà nước lên nền kinh tế (đổi mới giá-lương-tiền) làm cho kinh tế lâm vào trì trệ, lạm phát phi mã mà đỉnh điểm của nó là vào năm 1985. Khi quá trình Đổi mới toàn diện 1986 khởi đầu, TP HCM đứng ở vị trí tiên phong và tiên phong trong thu hút vốn, công nghệ và đầu tư nước ngoài. Sau khoảng thời gian Luật đầu tư nước ngoài được công bố năm 1987, trong vòng 3 năm 1988 đến 1990, Tp đã cấp 88 giấy phép với tổng số vốn đầu tư là 976 triệu USD. Cơ cấu nghề công nghiệp khởi đầu dịch chuyển từ sản xuất công nghiệp nặng sang các nghề công nghiệp nhẹ, hàng tiêu dùng định hướng xuất khẩu. Với sự phát triển mạnh mẽ về hạ tầng và cởi trói về cơ chế thương mại, mậu dịch, Tp ngày càng nhất định là tiên phong kinh tế của Việt Nam và đạt nhiều chỉ số và thành tựu phát triển kinh tế khá ấn tượng.

Đến cuối những năm 2000, tp bước vào quá trình đổi mới cơ bản về hạ tầng giao thông vận tải, tiến hành xây dựng và khai trương nhiều công trình trọng tâm như Đại lộ Nguyễn Văn Linh, Đại lộ Đông Tây, cầu Phú Mỹ. Nhiều cảng biển quốc tế được khánh thành và nhiều đường cao tốc được xây dựng nối Tp với các tỉnh thành lân cận tạo thuận tiện cho thông thương hàng hóa và phát triển giao thương ngày càng lớn cho tp.

TP HCM hiện tại có diện tích rộng 2.095 km², to hơn gấp 30 lần so với đô thị Sài Gòn trước năm 1975 (67,5 km²). Trong số đó, tính riêng diện tích khu đô thị là 820 km² (năm 2010.

Với tổng diện tích 2.096 km² và hơn 8 triệu dân (số liệu 2014 ), TP HCM là đô thị lớn thứ 2 Việt Nam về diện tích (sau Hà Nội) và lớn nhất về dân số. 11 quận nội thành của Sài Gòn trước đó được chia lại thành 8 quận. Bốn quận Gò Vấp, Phú Nhuận, Bình Thạnh, Tân Bình được thành lập. Khu vực ngoại thành gồm 5 huyện: Thủ Đức, Hóc Môn, Củ Chi, Bình Chánh, Nhà Bè. Năm 1978, tp nhận thêm huyện Duyên Hải của tỉnh Đồng Nai.

Nhà cung cấp phân phối máy phát điện uy tín tại TP HCM :

Hotline : 0946 358 008

Máy phát điện công suất lớn vui lòng liên hệ Hotline nhận báo giá tốt nhất