‘Thà làm con ếch lớn trong ao nhỏ’ – chạy theo những xa hoa phù du

Cố đuổi theo những nghề nghề không phù phù hợp với xu thế phát triển của xã hội, thì dù bạn có thích thú cũng sẽ bị đào thải.

Khi bạn có thích thú một loại nghề nghiệp nào đó cũng tương tự như việc bạn tự cho rằng mình có những phẩm chất phù phù hợp với nghề nghiệp đó. Điều đó sẽ tạo lợi thế để bạn suy xét chọn lựa, nhưng không phải là yếu tốt duy nhất mà bạn bám lấy bất kể kết quả ra sao.

Bạn không thể trồng lúa nước ở trên đá, trên núi, nơi không có nước, không có phân… Cũng như bạn không thể chọn nghề nghiệp chỉ vì sở thích, thích thú nhất thời, hay ngộ nhận mà phải do xu thế phát triển của xã hội. Chỉ những nghề nghề thích hợp và có ích cho xã hội mới có giá trị cao, còn những nghề nghề không thích hợp dù bạn có thích thú thì cũng sẽ bị đào thải.

Việt Nam là quốc gia nông nghiệp lúa nước hàng ngàn năm và để truyền lại tri thức cho con cháu đời sau tổ tiên người Việt ta đã tạo ra không biết bao nhiêu ca dao, tục ngữ, thành ngữ về cách đối nhân xử thế, cách nhận thức toàn cầu, cách sản xuất nông nghiệp. Trong kho tàng ấy, có một câu vô cùng nổi tiếng và có thể hiểu theo đúng cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng: “Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống”.

Theo đó, tổ tiên người Việt ta đã biết sắp xếp các yếu tố môi trường, nền tảng lên hàng đầu “nhất nước, nhì phân”, ở đây không chỉ là các điều kiện “thiên thời, địa lợi” cho phát triển nông nghiệp mà bất kỳ loại công việc, tài năng nào cũng phải đặt nền tảng cho sản xuất, cho việc phát triển sinh cơ, nghề nghiệp lên hàng đầu. Bạn không thể làm nông nghiệp trên khu vực không có nước, cũng không thể tạo ra việc phát triển nông nghiệp thịnh vượng lâu dài mà thiếu yếu tố phân bón.

Do đó, để một loại nghề nghiệp phát triển thì nó phải có các yếu tố “thiên thời, địa lợi” kiểu nền tảng của xã hội có thể tạo ra thị trường đủ tốt để bạn có thể sống bằng nghề, cũng như phải xét tới yếu tố nền tảng giáo dục của các bạn có thích hợp cho việc phát triển nghề nghiệp đó bao gồm cả các điều kiện tài chính từ gia đình.

>> Vỡ mộng kiếm tiền bằng thích thú

Yếu tố tiếp theo để đảm bảo cho sự thành công mà ông bà ta luôn nhấn mạnh đó chính là sự chuyên cần, chăm chỉ, siêng năng trong lao động mà ông bà ta nói là “tam cần”. Bạn không thể thành công trong bất kì nghề nghiệp nào mà thiếu đi sự chăm chỉ để bỏ nhiều công sức hơn các đối thủ đối đầu để có thể trở thành người nổi tiếng trong ngành nghề bạn đang làm.

Dù bạn có bao nhiêu điều kiện thuận tiện đi nữa mà thiếu sự chuyên cần, chăm chỉ, nỗ lực thiết yếu thì vốn không thể thành công dù nghề đó bạn có thích thú hay không thích thú, có đủ nền tảng gia đình, xã hội cho sự phát triển nghề nghiệp đó. Bạn có thể thấy các doanh nghiệp thường vận dụng mô hình KPI (làm theo năng suất, kết quả công việc) để nhận xét nhân loại. Do đó, sự chăm chỉ, chuyên cần phải mang lại kết quả mới thực sự có ý nghĩa.

Yếu tố cuối cùng được đề cập là yếu tố “giống”, ở đây chỉ phẩm chất đối tượng bạn dùng làm để tạo ra kết quả mà bạn muốn. Nếu trong nông nghiệp phẩm chất này là nói tới phẩm chất của các loại cây bạn mang ra sản xuất, thì trong nghề nghiệp hiện tại mà bạn chọn chính là yếu tố phẩm chất của bản thân mình bạn. Bạn có những phẩm chất nào? Phẩm chất này là thế mạnh trong những nghề nghiệp nào? Nó có là sở đoản hay sở trường mà quyết định theo hướng nghề nghiệp của các bạn?

Do đó, thay vì nhấn mạnh vào thích thú, tôi khuyên các bạn hãy tập trung vào việc bạn giỏi nhất. Vì yếu tố giỏi nhất chính là yếu tố đề cao kết quả, năng suất lao động của các bạn, có ý nghĩa cho xã hội, cho chính bạn và những người thưởng thức từ bạn. Bạn không thể giỏi trong việc mà không tạo ra kết quả hay có thu nhập xứng đáng. Khi nghề nghiệp nào đó quy tụ đủ các yếu tố đã đề cập trên sẽ cho năng suất cao nhất chính là nghề bạn giỏi nhất, chính là nghề chúng ta nên lựa chọn.

Điều này không có nghĩa là các bạn phải chạy đua vào những nghề nghề ở đỉnh thị trường, ở đỉnh của nghề công nghiệp… Vì có thể bạn tham gia được vào nghề đó, nhưng khi yếu tố “cần” của các bạn không bằng người khác, hay yếu tố “giống” của các bạn không thích hợp để giúp bạn trở thành người nổi tiếng trong ngành nghề đó, thì chọn những nghề ở vị trí thứ hai, thứ ba… nhưng có thể giúp bạn trở thành người nổi tiếng trong nghề của mình, vẫn hơn là chạy đua để trở thành người bình thường trong công việc top đầu.

Hãy nhớ: “Làm ếch lớn trong ao nhỏ vẫn hơn làm ếch nhỏ trong ao lớn”.

Tuệ

>> Nội dung không nhất thiết trùng với quan niệm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.