Dự báo nhiều hình thái thời tiết nguy hiểm trong dịp nghỉ lễ 30/4 – 1/5 – dự báo thời tiết hội an

Thiên tai tiếp tục tình tiết dị thường

Ngày 25/4, tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành – Trưởng ban Ban Chỉ đạo quốc gia về Phòng, chống thiên tai (PCTT), Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (TKCN) chủ trì Hội nghị toàn quốc về công tác PCTT và TKCN năm 2022. Hội nghị được kết nối tới 63 điểm cầu UBND tỉnh, Tp và 701 điểm cầu quận, huyện trên cả nước với hơn 19.000 người dự.

Quảng cảnh Hội nghị tại trụ sở Chính phủ.

Tại điểm cầu trụ sở Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNvàamp;PTNT) Nguyễn Hoàng Hiệp, Phó Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT cho biết, những tháng đầu năm 2022, thiên tai tại nước ta đã cho thấy những tình tiết phức tạp, dị thường. Điển hình là đợt rét đậm, rét hại kéo dài từ ngày 19-24/2/2022 tại các tỉnh miền Bắc đã khiến nhiệt độ giảm sâu, có nơi nhiệt độ thấp nhất xuống dưới 0 độ ₵ như tại Mẫu Sơn (Lạng Sơn) nhiệt độ xuống tới -1,4 độ ₵. Đây là đợt không khí lạnh mạnh nhất trong 40 năm so với cùng thời kỳ.

Theo nhận định của Trung tâm Dự đoán KTTV quốc gia, năm 2022 có khả năng xuất hiện bão mạnh trái quy luật với khoảng 10-12 cơn lốc và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực biển Đông. Lượng mưa trong năm có xu thế tăng trưởng trên phạm vi toàn quốc, khả năng cao xảy ra hiện tượng mưa cực đoan.

Kế này là đợt mưa lũ lớn dị thường, trái quy luật ngay giữa mùa khô, kèm theo dông lốc, sóng lớn từ ngày 30/3-2/4 tại các tỉnh từ Quảng Bình đến Khánh Hòa với tổng lượng mưa từ 200-600 mm, trong đó có nơi mưa đặc biệt lớn như tại Khe Tre (Thừa Thiên Huế) 835 mm (là đợt mưa là kỷ lục trong 60 năm so với cùng thời kỳ).

“Qua diễn biến thiên tai từ đầu năm đến nay, có thể thấy, thiên tai năm 2022 sẽ tiếp tục diễn biến hết sức phức tạp và dị thường. Sự dị thường của thời tiết đã được thể hiện ngay trong đợt mưa lũ lớn trái quy luật ngay giữa mùa khô, kèm theo dông lốc, sóng lớn tại các tỉnh từ Quảng Bình đến Khánh Hòa từ ngày 30/3-2/4 vừa qua. Tổng thiệt hại do thiên tai gây ra từ đầu năm đến nay ước tính lên tới 2.400 tỷ đồng (gần bằng 1/2 thiệt hại về kinh tế do thiên tai gây ra năm 2021)”, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho hay.

Hội nghị được kết nối tới 63 điểm cầu UBND tỉnh, Tp và 701 điểm cầu quận, huyện trên cả nước với hơn 19.000 người dự.

Trong lúc đó, tổng kết về tình hình thiên tai năm 2021, Bộ trưởng Bộ NNvàamp;PTNT – Phó Trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT, cho biết, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cộng đồng, doanh nghiệp, nhất là chính quyền nền tảng, công tác phòng, chống thiên tai đã đoạt được nhiều kết quả. Trong năm 2021, tất cả chúng ta đã giảm thiểu thiệt hại ở mức thấp nhất về người và tài sản (108 người chết, mất tích; thiệt hại vật chất 5.200 tỷ đồng), thiệt hại thấp nhất trong những năm gần đây.

“Nhưng thiên tai vẫn diễn biến phức tạp, bất thường ngay trong những tháng đầu năm 2022 với mưa lũ lớn trái mùa kèm theo dông lốc trên diện rộng cuối tháng 3 đầu tháng 4 tại các tỉnh miền Trung; rét lịch sử cuối tháng 2 ở khu vực miền núi phía Bắc; động đất gia tăng cả về cường độ và tần suất tại huyện Kon Plong, tỉnh Kon Tum; bên cạnh ảnh hưởng của dịch COVID-19 tác động không nhỏ đến các hoạt động phòng chống thiên tai”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nói.

Khả năng xuất hiện nhiều hình thái thời tiết nguy hiểm trong dịp nghỉ lễ 30/4 – 1/5

Theo thông tin của ông Trần Hồng Thái, Tổng Cục trưởng Tổng cục Khí tượng thủy văn (Bộ Tài nguyên và Môi trường) mang ra tại Hội nghị, dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5 khả năng xuất hiện nhiều hình thái thời tiết nguy hiểm: Mưa lớn diện rộng ở Bắc Bộ, khu vực từ Đà Nẵng đến Bình Thuận, Tây Nguyên và Nam Bộ; trên biển có thể xuất hiện áp thấp nhiệt đới/bão với xác suất 40 – 60%.

Từ 26 đến 27/4 khả năng tạo dựng dải quy tụ nhiệt đới đi qua khu vực phía Nam của Biển Đông. Dự đoán khoảng ngày 29/4 đến 1/5 trên dải quy tụ nhiệt đới này khả năng tạo dựng các vùng xoáy thấp.

Từ 29/4 đến 2/5, khu vực Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ rủi ro xuất hiện một đợt mưa vừa, mưa to diện rộng; các tỉnh Trung, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ dự đoán xuất hiện mưa, mưa rào và dông.

Trước khi đón đợt mưa rào và dông, từ 25-27/4, khu vực Bắc và Trung Trung Bộ, khu vực Tây Bắc Bộ nắng nóng trên diện rộng với nhiệt độ cao nhất thông dụng 35-37 độ ₵, có nơi trên 37 độ ₵. Vùng núi phía Tây của Bắc và Trung Trung Bộ nắng nóng gay gắt với nhiệt độ cao nhất thông dụng 37-39 độ ₵, có nơi trên 39 độ ₵. Độ ẩm trung bình ngày thấp nhất từ 45-60%. Thời gian có nhiệt độ trên 35 độ ₵ từ 12-17 giờ.

Từ 25 đến 26/4, khu vực đồng bằng Bắc Bộ nắng nóng trên diện rộng với nhiệt độ cao nhất thông dụng 35-36 độ ₵, có nơi trên 36 độ ₵. Độ ẩm trung bình ngày thấp nhất từ 50-60%. Thời gian nhiệt độ trên 35 độ ₵ từ 13-16 giờ.

Vẫn chưa chấp hành tốt quy trình xả lũ

Tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã chỉ rõ những tồn tại, hạn chế của công tác PCTT và TKCN trong thời gian qua. Này là: Công tác dự đoán thiên tai tuy đã có nhiều nỗ lực nhưng chưa thực sự thỏa mãn yêu cầu, chất lượng các bản tin dự đoán cần tiếp tục được nâng cao hơn nữa. Phương tiện trang thiết bị, dụng cụ, vật tư phục vụ công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn còn hạn chế, vừa thiếu về số lượng, vừa chưa phù phù hợp với dấu hiệu thiên tai từng vùng, từng ngành nghề, dẫn tới những thụ động trong ứng phó, cứu hộ cứu nạn trong nhiều tình huống.

Ngoài ra, việc đầu tư nâng cấp các công trình kết cấu hạ tầng như hệ thống đê điều, thủy lợi, … còn hạn chế. Dẫn tới nhiều rủi ro và việc khắc phục tác động của thiên tai còn chậm. Công tác trợ giúp, triển khai khắc phục hậu quả thiên tai còn bất cập, thủ tục rườm rà gây chậm trễ, chưa thỏa mãn yêu cầu thực tiễn đưa ra.

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành: ““Nhiều đợt thiên tai, sau cả tháng Ban Chỉ đạo mới tổng hợp đề xuất hỗ trợ; một số địa phương sau khi nhận được hỗ trợ nhưng triển khai chậm dẫn tới phải kéo dài thời gian, không phù hợp với tính chất hỗ trợ khắc phục khẩn cấp hậu quả thiên tai; việc đầu tư khắc phục hậu quả thiên tai không dứt điểm, làm giảm hiệu quả”.

Theo Phó Thủ tướng, công tác vận hành liên hồ chứa trên các hệ thống sông, đặc biệt tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên còn có những tồn tại, bất cập. Sự phối hợp, thông tin giữa các địa phương thượng nguồn với hạ nguồn, giữa cấp tỉnh với cấp huyện, cấp xã, giữa chủ hồ, đơn vị quản lý vận hành hồ với chính quyền địa phương chưa tốt. Việc chấp hành quy định vận hành liên hồ chứa chưa nghiêm; việc thông báo cho chính quyền địa phương, người dân khi xả lũ ở một số hồ chứa chưa kịp thời, đúng quy định hoặc hình thức thông báo chưa phù hợp, kịp thời dẫn đến bị động trong ứng phó.

Phó Thủ tướng yêu cầu, quy trình này cần xem xét lại, tránh trường hợp phân cho các địa phương, các địa phương lại giao cho chủ hồ… Nếu phối hợp không tốt sẽ rất nguy hiểm, lưu lượng tăng lên nhanh chóng, người dân không kịp ứng phó. Việc thông báo, khuyến cáo cho nhân dân không kịp thời, chưa phù hợp. Do đó, các Bộ, ngành phải tập hợp, rà soát, làm rõ.

“Thông báo cho nhân dân phải thông báo sớm, để người dân có đủ thời gian để ứng phó. Việc này cần phải phân tích kỹ, trở thành bài học trong phòng, chống thiên tai. Ngay trong mưa lũ, người dân vẫn đi đánh cá, vớt củi hay đi qua ngầm, tràn, rất dễ xảy ra tai nạn. Hầu như các trường hợp thiệt mạng trong đợt mưa lũ lớn cuối tháng 11, đầu tháng 12/2021 đều là do tai nạn, bị lũ cuốn trôi. Cũng có thực tiễn không chấp hành tốt các thông báo, quy trình xả lũ”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Nâng cao chất lượng dự đoán để giảm thiểu thiệt hại do thiên tai

Về nhiệm vụ trong thời gian tới, Phó Thủ tướng đề xuất các Bộ, nghề, địa phương cần tập trung một số nhiệm vụ rõ ràng sau: Phải đổi mới, nâng cao năng lực công tác theo dõi, giám sát, dự đoán, nhắc nhở thiên tai. Theo đó, chất lượng công tác dự đoán là yếu tố quyết định, là nền tảng cho công tác chỉ đạo, điều hành ứng phó thiên tai một cách chủ động, từ sớm, từ xa. Đây là công việc rất khó, đòi hỏi trí não trách nhiệm của đội ngũ, và nguồn lực đầu tư lớn. Trước những tình tiết phức tạp, khó lường, cực đoan của khí hậu, việc đầu tư nền tảng vật chất, nâng cao trình độ đội ngủ, mở rộng hợp tác quốc tế là rất trọng yếu”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp cùng với các Bộ nghề Trung ương triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Plan thực hiện Chỉ thị của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng so với công tác khí tượng thủy văn thỏa mãn yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, trong đó ưu tiên đầu tư công nghệ quan trắc, dự đoán, nhắc nhở khí tượng thủy văn theo hướng hiện đại, đồng bộ, tự động hóa, tích hợp đa mục tiêu, nhất là dự đoán mưa, lũ, khí tượng thủy văn biển.

Ngoài ra, cần sớm hoàn thiện việc xây dựng bản đồ phân vùng rủi ro thiên tai; Đẩy mạnh xã hội hóa trong việc lắp đặt hệ thống theo dõi, giám sát thiên tai chuyên dùng; Triển khai hiệu quả Kế hoạch phát triển nghề khí tượng thủy văn đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Cần triển khai ngay công tác xác minh, rà soát phương án, plan phòng, chống thiên tai trên cả nước. Nâng cao chất lượng công tác tham mưu, chỉ đạo, điều hành, kêu gọi và phối hợp lực lượng ứng phó với tình tiết thiên tai, sự cố.

Đẩy mạnh công tác thông tin, truyền thông; Quan tâm đầu tư hơn nữa cho công tác phòng, chống thiên tai. Triển khai thực hiện hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết, quyết sách, pháp luật về phòng chống thiên tai, sự cố và tìm kiếm cứu nạn, nhất là Chỉ thị số 42 của Ban Bí thư, Nghị quyết số 76 và các Nghị định của Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về phòng chống thiên tai.

Rà soát, hoàn thiện pháp luật, xây dựng các quyết sách xã hội hóa để khích lệ, khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp, người dân vào công tác phòng, chống thiên tai…

Khánh Thư