Chùa Phật Tích

Bắc Ninh không chỉ nổi tiếng với làn điệu dân ca quan họ mà đang là vùng đất của những di tích văn hóa lịch sử. Trong số đó phải nói tới chùa Phật Tích – ngôi chùa cổ linh thiêng nằm giữa núi cao thanh tịnh, nối liền nhiều di tích lịch sử, thần thoại thú vị.

Lịch sử của chùa Phật Tích 

Chùa Phật Tích, hay có tên gọi xưa là chùa Vạn Phúc, tọa lạc trên bên sườn phía nam của núi Lạn Kha, thuộc tôn Phật Tích, xã Phật Tích, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Theo sách “Đại Việt sử ký toàn thư” thì chùa được xây dựng trong thời kỳ thế kỉ VII – Ҳ. Khi xưa, những nhà Phật giáo trước tiên từ Ấn Độ xa xôi đã lựa chọn chùa làm nơi nghỉ chân khi sang nước ta để truyền đạo. Đến năm 1057, chùa được vua Lý Thánh Tông cho xây dựng và trong suốt nhiều thời đại của triều Lý – Trần, chùa Phật Tích đều được xem như là Quốc tự – Trung tâm Văn hóa Phật Giáo của Đại Việt.

Chùa Phật Tích (Bắc Ninh)

Không chỉ là trung tâm Phật giáo Quốc gia thời bấy giờ, chùa Phật Tích còn được các triều đại sử dụng vào các công việc xã hội ngoài phạm vi tôn giáo một cách hiệu quả như thư viện Lạn Kha, tổ chức thi Tiến sĩ,…

Vào thời kỳ kháng chiến, thực dân Pháp đến chiếm chùa và phá hủy hầu hết hoàn toàn nội, ngoại thất và rất nhiều di vật. Đến năm 1959, chùa được Nhà nước cho xây dựng lại theo những nền tảng và những di vật còn sót lại của chùa. Tùy các di vật còn sót lại không nhiều nhưng đều là những bảo vật mang ý nghĩa lịch sử, văn hóa và mỹ thuật vô giá.

Ngôi chùa cổ kính gần 1.000 năm tuổi là xuất phát của nhiều câu truyện cổ tích, thần thoại về mối tình giữa nàng tiên Giáng Hương với viên quan Tri huyện Từ Thức, truyền thuyết về Vương Chất mải mê xem hai tiên ông đánh cờ đến nỗi để mục cả cán rìu,… 

Ngôi chùa Phật Tích cổ kính có thời đại gần 1.000 tuổi

Với những giá trị lịch sử – văn hóa to lớn mà chùa Phật Tích sở hữu, năm 1962, Bộ Văn hóa đã công bố Quyết định thừa nhận chùa Phật Tích là Di tích Lịch sử- Văn hóa. Đây là một trong 4 ngôi chùa, đình trước tiên ở Bắc Ninh được xếp hạng.

Cách di chuyển đến chùa Phật Tích

Lộ trình di chuyển đến chùa Phật Tích

Chùa Phật Tích cách trung tâm tp Bắc Ninh khoảng 15 km. Để di chuyển từ trung tâm tp Bắc Ninh đến chùa Phật Tích, bạn có thể đi theo lộ trình: Lý Thái Tổ – Nguyễn Trãi – Quốc Lộ 38 – đường 295 – đi thêm 7km nữa sẽ tới chùa Phật Tích.

Ngoài ra, để tích kiệm ngân sách và tránh lạc đường, bạn có thể bắt xe bus tuyến 04 Lim – Thành Đô với bến đỗ ngay dưới chân chùa Phật Tích. Bạn có thể bắt xe bus tại các bến xe Thành Đô, đường Lý Thái Tổ, đường Nguyên Phi Ỷ Lan,… và nhớ hỏi phụ xe điểm xuống để tránh bị lỡ bến nhé.

Tham quan chùa Phật Tích 

Trải qua nhiều biến cố của lịch sử, chùa Phật Tích đến nay vẫn gìn giữ và tái dựng lại được nhiều công trình và di vật quý hiếm.

Khu thờ chính

Khu thờ chính gồm 7 gian tiền đường dùng để tiếp đón khách, 5 gian bảo thờ Phật, đức 𝓐 Di Đà và các vị Tam Thế Phật, 8 gian thờ Tổ và 7 gian thờ Thánh Mẫu. Bên phải  là miếu thờ để ghi nhận công lao tu bổ và phục dựng chùa của bà Trần Thị Ngọc Am – đệ nhất cung tần của chúa Trịnh Tráng tu ở chùa này. 

Khu thờ mang đậm nét thiết kế Phật Giáo của thời nhà Lý với thiết kế “nội công ngoại quốc”,mái chùa cong chạm khắc hình mây, hình chạm khắc nổi trội là rồng và hoa sen,… 

Khu thờ chính của chùa Phật Tích

Tượng Phật 𝓐 Di Đà 

Nguyên nhân tên chùa được đổi từ Vạn Phúc sang Phật Tích như ngày này là do sự phát hiện của bảo vật này sau một lần tháp trong chùa bị đổ. Pho tượng Phật 𝓐 Di Đà được làm bằng đá xanh nguyên khối cao 2,7m nay được thờ tại Thượng điện của chùa. Pho tượng được điêu khắc từ thời nhà Lý và là pho tượng Phật có thời đại lâu nhất được xác nhận tại Việt Nam. Về mặt mỹ thuật, tượng Phật 𝓐 Di Đà tại chùa Phật Tích được xem như là pho tượng Phật mẫu mực, là kiệt tác mỹ thuật của Việt Nam và được sao y lại thành 2 phiên bản đặt ở 2 viện bảo tàng Lịch Sử và Mỹ Thuật Việt Nam.

Tượng Phật 𝓐 Di Đà tại chùa Phật Tích

Đại Phật tượng – pho tượng Phật cao 27m được đặt trên đỉnh núi Lạn Kha được lấy nguyên mẫu theo tượng Phật 𝓐 Di Đà được thờ trong chùa. Pho tượng đạt kỉ lục là pho tượng cao nhất Đông Nam Á. Từ xa, khách tham quan cũng từng có thể thấy được tượng Phật tôn nghiêm và tòa Bảo Tháp trên nền núi non nguy nga, tạo ra một khung cảnh linh thiêng và thái bình đến lạ kỳ.

Vườn Tháp

Vườn Tháp của chùa Phật Tích có hơn 32 ngọn tháp, là nơi lưu lại xá lị của các vị sư trụ trì và nhục thân của Thiền sư Chuyết Chuyết. Hầu như  các ngọn tháp đều có tên và thời đại an tháp. Trong số đó,ngọn tháp lớn nhất là tháp Phổ Quang. Tháp Phổ Quang là công trình nhằm tưởng nhớ sự hiện diện của tòa tháp cổ cao hơn 40m được vua Lý xây dựng trước kia. Tháp cao hơn 5m, có 14 tầng nhỏ dần lên trên, trên đỉnh tháp treo Đại Hồng Chung – một quả chuông lớn để đánh vào những dịp đặc biệt. 

Tháp Phổ Quang tại của Phật Tích

Hàng tượng linh thú 

Hàng tượng linh thú ngàn năm tuổi được sắp đặt án ngữ tại sân chùa, trước tòa Tam Bảo. Mười linh thú, bao gồm 5 đôi: sấu, ngựa, trâu, voi, sư tử.  Mỗi linh thú lại được khắc họa vô cùng sinh động với tư thế, biểu cảm mới lạ khác nhau. Các linh thú này đều nối liền với cuộc sống của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, mang ý nghĩa bảo vệ và quy y Phật pháp. Đến năm 2017, bộ tượng 10 linh thú tại chùa Phật Tích được thừa nhận là Bảo vật Quốc Gia.

Bộ tượng 10 linh thú tại của Phật Tích

Long Trì (Ao Rồng)

Lòng Trì là một ao nhỏ hình vuông nay đã cạn nước. Gọi là Ao Rồng vì dưới đáy ao có một thềm đá hình bán nguyệt chạm nổi hình hai con rồng đặc trưng của thời Lý, đang uốn lượn bên sóng nước đang nhô cao. Rồng là linh vật biểu tượng cho đạo Phật của thời nhà Lý bởi vậy sự xuất hiện của các hiện vật về rồng tại chùa Phật Tích càng minh chứng cho sự linh thiêng và an lành của vùng đất này. 

Lễ hội tại chùa Phật Tích thu hút khách tham quan

Không chỉ lưu giữ những di sản vật thể quý hiếm, chùa Phật Tích đang là nơi gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống, trong đó nổi tiếng nhất là lễ hội Khán hoa mẫu đơn hay lễ hội Phật Tích được tổ chức vào 4 – 5 tháng Giêng. 

Hàng năm, có hàng vạn khách tham quan thập phương đến chùa Phật Tích vào ngày lễ này để thắp nhang tại những nơi thờ tự, tham gia Pháp hội đại bi cầu Quốc thái dân an. Đến với lễ hội Phật tích, khách tham quan không chỉ được trải nghiệm tín ngưỡng mà còn được tham gia các hoạt động trình diễn văn hóa, văn nghệ, các trò chơi dân gian rực rỡ.

Dòng người tấp nập đến dự lễ hội Khán hoa mẫu đơn

Sở dĩ tên lễ hội là Khán hoa mẫu đơn bởi mẩu chuyện cổ tích “Từ Thức gặp tiên” khi xưa. Trước kia, chùa Phật Tích có một vườn hoa mẫu đơn tuyệt đẹp. Mỗi năm xuân về, mọi người lại đến chùa để lễ bái và ngắm hoa. Giáng Hương là nàng tiên nữ trẻ trên trời, thấy cảnh đẹp nên xuống hạ giới để cùng để tham gia lễ hội. Vô tình nàng làm gãy một cành hoa và bị tóm gọn giữ. Lúc ấy có chàng Từ Thức đi qua xin cởi áo để chuộc tội cho nàng. Từ đó, hai người bén duyên rồi trở thành vợ chồng. Mẩu truyện tình kì ảo mà có phần dang dở đó vẫn được lưu truyền và yêu thích đến tận ngày nay.

Kinh nghiệm cần biết khi tới chùa Phật Tích

Khi đi lễ tại chùa Phật Tích các bạn cần lưu ý một số điều sau đây: 

– Giữ tâm ý trong sáng hướng thiện. Đi chùa nên cầu bình an, sức khỏe, thái bình cho quốc gia.

–Đi lễ chùa cần ăn mặc kín đáo, lịch sự. Tránh mặc váy kể cả váy dài. Tuyệt đối không được mặc áo hai dây, quần ngắn trên đầu gối, các trang phục hở hang. Ngoài ra, hãy chọn những đôi giày, dép dễ tháo, dễ đi bởi khi vào các điện thờ sẽ phải cởi giày dép.

– Đi nhẹ, nói khẽ, không chạy nhảy ồn ào trong khuôn viên chùa. Khi khấn cầu cũng nên khấn trong tâm, tránh khấn vái ầm ĩ.

– Không tự ý ngắt hoa, bẻ cành hay sờ vào các hiện vật được lưu trữ trong chùa.

– Không nhất thiết phải sắm lễ lớn, lễ nhiều để dâng Phật mà trọng yếu là lòng thật tâm, có thể chỉ là ít tiền nhang dầu, lễ nghi, công đức cũng là đáng quý.

– Vì là chùa đạo Phật nên không được dâng lễ đồ mặn, chỉ nên dâng hoa quả trà bánh thuần chay. Khi dâng lễ nên xếp lễ, xếp hoa vào khay riêng và đặt tại nơi theo sự hướng dẫn của nhà chùa.

– Nên khấn tại nơi thờ Phật, điện Tam bảo trước rồi mới đến các điện thờ Tổ, Thánh Mẫu và các nơi khác.

– Vào các ngày lễ hội sẽ vô cùng đông đúc, khách tham quan cần gìn giữ tốt tư trang của mình để dự phòng thất lạc, trộm cắp.

– Trên đường lên chùa có rất nhiều hàng quán bán thức ăn, hoa quả, hương nhang,… Nên hỏi kĩ giá thành, nhất là các dịch vụ viết sớ, xem bói,… 

Đi lễ chùa Phật Tích

Ghé thăm chùa Phật Tích ta không chỉ tìm được sự an yên nơi cửa Phật mà còn tìm lại được những giá trị tôn giáo – lịch sử – mỹ thuật vô giá của dân tộc. Chùa Phật Tích là một trong số những nơi đến tạo ra tên tuổi cho cái nôi Phật giáo – vùng đất Bắc Ninh. Hãy cùng BestPrice tìm tòi thêm nhiều địa danh mới lạ, mang đậm nét văn hóa dân gian tại Bắc Ninh với các dịch vụ du lịch như tour Bắc Ninh trọn gói, khách sạn Bắc Ninh nhé.

BestPrice

Nguồn ảnh: Mạng internet