Hà Nội muốn Mỹ tăng cường đầu tư vào các ngành công nghệ cao ở Việt Nam – google dịch từ tiếng trung sang tiếng việt

“Việt Nam sẵn sàng trở thành “cứ điểm” sản xuất trọng yếu của toàn cầu”, theo nhất định ngày 25/05/2022 của chính phủ trên trang thông tin Fb. Tuy nhiên, từ một nước gia công cho toàn cầu, Việt Nam muốn thu hút những nguồn đầu tư mang tính công nghệ tiên tiến, phát triển thị trường tài chính sau khoảng thời gian tạo dựng được uy tín trong các nghề sản xuất điện tử, công nghệ tiên tiến từ vài năm gần đây. Ngoài việc tham gia hội nghị thượng đỉnh Hoa Kỳ-ASEAN tại Washington – mục đích chính của chuyến công du Mỹ (11-17/05/2022), thủ tướng Phạm Minh Chính đã gặp mặt quan chức của nhiều tập đoàn lớn, định chế Hoa Kỳ để giới thiệu triển vọng đầu tư vào Việt Nam. Đặc biệt, ba ngành nghề : tăng trưởng xanh, đổi mới công nghệ – chuyển hóa số và phong phú chuỗi cung ứng, được thủ tướng Việt Nam nhấn mạnh là tiềm năng cho hợp tác song phương khi phát biểu tại Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược Quốc Tế Mỹ (CSIS) chiều 11/05. Kể từ khi bình thường hóa quan hệ năm 1995, kim ngạch thương mại Việt – Mỹ đã tăng 248 lần sau 27 năm, theo trang VnExpress ngày 23/05. Trong những năm gần đây, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của Mỹ vào Việt Nam đã tăng nhiều nhưng tập trung hầu hết ở những ngành nghề dịch vụ. Hà Nội muốn các doanh nghiệp Mỹ đầu tư nhiều hơn vào các nghề công nghệ tiên tiến. Tiềm năng xúc tiến hợp tác với Mỹ còn được tăng cường khi cả Washington và Hà Nội tham gia Khuôn Khổ Kinh Tế Ấn Độ-Thái Bình Dương (IPEF), được khởi động ngày 23/05 tại Tokyo. Trên đây là một số điểm chính được giáo sư Eric Mottet, Đại học Thiên chúa giáo Lille, Pháp, nhận định khi trả lời RFI Tiếng Việt ngày 27/05. ******* RFI : Thủ tướng Phạm Minh Chính tham gia hội nghị thượng đỉnh Mỹ-ASEAN ngày 12-13/05. Trang Fb Thông tin Chính phủ và truyền thông Việt Nam update liên tục hoạt động của phái đoàn chính phủ Việt Nam, cũng như các cuộc gặp mặt với các nhà ngoại giao, chủ các tập đoàn lớn của Mỹ. Theo ông, chiến dịch truyền thông này nhằm truyền bá ở trong nước ? Hay đây là muốn của chính phủ Việt Nam hướng tới hợp tác với Mỹ nhiều hơn về kinh tế và công nghệ ? ₲.Ş. Éric Mottet : Mọi hoạt động truyền thông của một chính phủ thường nhắm tới hai đối tượng trong và ngoài nước. Trường hợp này lại đặc biệt đúng so với Việt Nam. Tất cả chúng ta thấy từ cuộc họp thượng đỉnh gần đây giữa Hoa Kỳ và ASEAN, chính phủ Việt Nam liên tục mang tin, tất nhiên là về tăng cường hợp tác với Mỹ trong nhiều khuôn khổ. Việt Nam muốn minh chứng năng lực mới, được xem như là một quốc gia trọng yếu ở châu Á-Thái Bình Dương, là một nhân tố có trách nhiệm về mặt ngoại giao và địa-chính trị. Kế sách truyền thông đó cũng để cho người dân Việt Nam thấy là hiện giờ, Hà Nội có khả năng thương thảo, trao đổi với cường quốc số 1 toàn cầu, trong lúc đây là điều không thể trong lịch sử đau thương, khó khăn trước đó giữa Mỹ và Việt Nam. Về đối nội, chiến dịch truyền thông cũng cho phép nâng tính chính danh của đảng Cộng Sản Việt Nam, nhất là các vấn đề quốc tế. Trong thời gian dài, đảng Cộng Sản Việt Nam bị coi là thiếu kinh nghiệm đối ngoại. Thế nhưng ở đây, người ta thấy là đảng và tất nhiên là chính phủ, khởi đầu có năng lực và cũng thấy rằng uy tín quốc tế của Việt Nam chưa khi nào cao như vậy. So với Việt Nam, cũng như phần lớn các nước trong ASEAN, sách lược phong phú hóa partner không có gì là mới. Việt Nam muốn có quan hệ partner với nhiều nước trên toàn cầu, nhất là với các cường quốc. Nếu nhìn vào mối quan hệ partner giữa Hà Nội và Washington trong những năm gần đây, có thể thấy là mối quan hệ này được tăng cường mạnh mẽ về mặt thương mại. Năm 2021, thương mại song phương đã tăng gần 25%. Đúng là Hà Nội muốn đầu tư nước ngoài trực tiếp của Mỹ tăng tại Việt Nam và Hoa Kỳ đầu tư vào một số nghề công nghệ, nhất là các nghề năng lượng, y tế, công nghệ số. Hà Nội trông đợi rất nhiều vào Hoa Kỳ trong toàn bộ những lĩnh này. RFI : Việt Nam không bỏ phiếu lên án cuộc xâm lược Ukraina của Nga, cũng như không loại Nga khỏi Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc. Sự bất đồng với lập trường của Mỹ có tác động đến mối quan hệ song phương ? Éric Mottet : Chuyện đó có làm thay đổi mối quan hệ với Mỹ hay không ? Tôi nghĩ là không vì thực ra Việt Nam ở cùng thế với Ấn Độ. Quốc gia Nam Á này cố tỏ ra trung lập phần nào về cuộc khủng hoảng Ukraina khi không muốn link với Nga hay Trung Quốc hoặc Hoa Kỳ. Ngoài ra, Hoa Kỳ cần ASEAN, cần Việt Nam để triển khai quyết sách Ấn Độ-Thái Bình Dương. Như tôi đã đề cập ở trên, Việt Nam đã trở thành một yếu tố, một động cơ trọng yếu trong ASEAN về mặt chính trị và kinh tế. Tất cả chúng ta thấy rõ là Hà Nội và Washington ngày cách xích lại gần nhau từ nhiều năm qua, từ thời tổng thống Trump và tiếp tục được củng cố với chính quyền Joe Biden. Xin nhắc nhở lại là Mỹ Note đến Việt Nam về mặt kinh tế và tất nhiên là cả mặt chính trị trong tương lai. RFI : Thủ tướng Việt Nam nhiều lần nhắc đến “đối tác chiến lược toàn diện” trong bài tham luận tại Trung tâm Tìm hiểu Kế sách và Quốc tế – CSIS trước khi tham gia hội nghị thượng đỉnh Mỹ-ASEAN. Liệu có thay đổinào sau chuyến thăm Hoa Kỳ của ông Phạm Minh Chính không ? Éric Mottet : Đúng là từ nhiều năm nay, người ta vẫn nói về mối quan hệ partner sách lược toàn diện giữa Mỹ và Việt Nam. Ở đây có thể có hai giả thuyết. Thứ nhất, như tất cả chúng ta biết, Việt Nam có quan hệ partner sách lược toàn diện với Nga, và thắc mắc mà tôi thắc mắc trong thời gian gần đây là việc thủ tướng Việt Nam nhấn mạnh đến quan hệ partner sách lược toàn diện với Hoa Kỳ liệu có phải là để mọi người quên đi rằng Việt Nam đang có quan hệ partner sách lược toàn diện với Nga. Giả thuyết thứ hai là từ khoảng hai năm nay, Mỹ rất muốn Việt Nam tham gia Bộ Tứ mở rộng (QUAD +), một diễn đàn về các vấn đề an ninh và quốc phòng. Trong hoàn cảnh này, có thể Việt Nam gửi một thông điệp đến Trung Quốc, kiểu : “Thấy đấy, chúng tôi cũng có khả năng ký một thỏa thuận đối tác chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ”. Đây được xem như một kiểu đảm bảo về an ninh và phòng thủ trước Trung Quốc. RFI : Việt Nam nằm trong số 7 nước ASEAN tham gia Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ-Thái Bình Dương (IPEF) của Mỹ. Khuôn khổ này có tầm trọng yếu như vậy nào so với Việt Nam ? Việc Hà Nội tham gia có khiến Bắc Kinh tức giận không trong lúc Trung Quốc không được mời ? Éric Mottet : Trước tiên phải nói rằng hiện tất cả chúng ta không biết gì nhiều về IPEF, cũng như nội dung của IPEF, vì vẫn đang trong quá trình thương thảo. Trái lại có hai điểm mà tất cả chúng ta biết. Thứ nhất, IPEF sẽ không phải là một trao đổi tự do thương mại vì dù sao chính quyền Joe Biden sẽ không có được sự ủng hộ từ đa số đảng Dân Chủ nếu như chính quyền Mỹ ký một trao đổi tự do thương mại với các nước châu Á-Thái Bình Dương. Điểm thứ hai, IPEF sẽ bao gồm 4 đến 5 ngành nghề chủ đạo, gồm kinh tế kỹ thuật số, chuỗi logistic, kinh tế xanh, sáng tỏ và chống tham nhũng. Nhìn chung IPEF có thể sẽ là một trao đổi ít vững chắc hơn rất nhiều so với Hiệp Định Đối Tác Kinh Tế Toàn Diện Khu Vực (RECEP) hay Hiệp Định Đối Tác Toàn Diện và Tiến Bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), hoặc so với Cộng đồng Kinh tế ASEAN. Tuy nhiên, đây sẽ là một trao đổi có lợi cho Việt Nam bởi vì IPEF có cả Mỹ và Ấn Độ tham gia, trong lúc hai nền kinh tế rất năng động này không tham gia vào RCEP hay CPTPP. Việc Việt Nam tham gia IPEF có khiến Trung Quốc tức giận không ? Chưa chắc ! Trung Quốc coi IPEF là một quan hệ partner vô cùng lỏng lẻo, ít tương lai vì sẽ không có bất kỳ ràng buộc pháp lý nào giữa các nước tham gia. Hơn nữa, đó cũng không phải là một trao đổi tự do thương mại theo đúng nghĩa nên Trung Quốc không mấy lo ngại về plan kinh tế của IPEF. Trái lại, Bắc Kinh quan ngại về các vấn đề quốc phòng và an ninh nếu như IPEF có thể có thêm một mảng thiên về an ninh và quốc phòng. Nhưng hiện giờ khả năng này chưa xảy ra nên Bắc Kinh không lo ngại lắm. Xin nhắc nhở lại là Việt Nam và Trung Quốc cũng có rất nhiều trao đổi partner kinh tế không ngừng được tăng cường trong 10 năm gần đây. Thậm chí, khối lượng xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc đã tăng gấp 10 lần trong nhiều năm qua. Tôi cho rằng Bắc Kinh xem xét bởi vì hiện giờ IPEF không đủ sức thuyết phục, có thể chỉ là một vỏ ốc và không dẫn theo kết quả lớn. Vì vậy Trung Quốc không thấy vị trí kinh tế của họ bị đe dọa. RFI : Washington lần lượt thông báo Kế sách Ấn Độ-Thái Bình Dương, sau này là Khuôn khổ IPEF. Mỹ có thể trông cậy vào vai trò như vậy nào của Việt Nam ? Éric Mottet : Phải nhắc nhở lại là khó hiểu rằng nội dung của IPEF vì vẫn đang trong quá trình thương thảo. Điều mà Việt Nam muốn, này là Hoa Kỳ, thông qua IPEF, đầu tư vào các đặc khu kinh tế, củng cố các chuỗi cung ứng, như Google, Microsoft hay Apple đã làm một tí trong những năm vừa qua, đặc biệt trong ngành nghề thương mại điện tử. Việt Nam cũng muốn Hoa Kỳ đầu tư vào nền tảng hạ tầng, nhất là trong ngành nghề năng lượng xanh. Hà Nội cũng muốn các doanh nghiệp Mỹ, trong đó có nhiều công ty tư vấn du học tiên phong trong lực này, chia sẻ các phương tiện và công nghệ của họ với Việt Nam. Tất cả chúng ta cũng thấy là Hoa Kỳ và tất cả quốc gia châu Á-Thái Bình Dương ngày càng tìm các phương án thay thế cho Trung Quốc nên Việt Nam có thể đóng vai trò tiếp nhận trọng yếu nguồn đầu tư Mỹ vào châu Á-Thái Bình Dương trong khuôn khổ IPEF. Cuối cùng, việc này cũng có thể sẽ tăng cường thêm cho các khoản đầu tư của Mỹ vào Việt Nam trong những năm vừa qua. Tuy nhiên, nếu nhìn vào đầu tư nước ngoài của Mỹ hiện giờ ở Việt Nam, có thể thấy chúng tập trung hầu hết vào nghề khách sạn, quán ăn, sản phẩm sơ chế, nhưng vẫn còn vắng bóng trong ngành nghề công nghệ tiên tiến. RFI Tiếng Việt xin chân tình cảm ơn giáo sư Eric Mottet, trường Đại Học Công Giáo Lille tại Pháp.

356 tập