Ruộng bậc thang kỳ quan Tây Bắc – ruộng bậc thang ở đâu

Ruộng cầu thang là gì? Ruộng cầu thang ở đâu? Ruộng cầu thang có đẹp không? Trong bài giới thiệu này, tất cả chúng ta cùng nhau tìm hiểu để rõ hơn về vẻ đẹp của ruộng cầu thang nhé.

Ruộng cầu thang là gì

Theo wikipedia Ruộng cầu thang là một hình thức canh tác trên đất sườn dốc của nhiều dân tộc khác nhau trên toàn cầu. Do ở trên các vùng cao, miền núi hiếm đất bằng canh tác, nhất là trồng lúa nước, người ta đã khắc phục bằng cách chọn các sườn đồi, sườn núi có đất màu bạt tam cấp để tạo thành những vạt đất phẳng phiu. Sau đó thì tùy vào ý định canh tác mà có thể để đất khô hoặc dẫn nước từ những đỉnh núi cao hơn về.

Ở Việt Nam thì hình thức canh tác này cũng rất thông dụng ở các khu vực vùng cao như Tây Nguyên, Tây Bắc Bộ hoặc ở các vùng Trung du Bắc bộ…

Từ xưa đến nay, hình ảnh ruộng cầu thang vẫn luôn là một hình ảnh đẹp ở các vùng cao làm cho khách tham quan, các nhà nhiếp ảnh say mê và tốn nhiều phim ảnh.

Ruộng cầu thang với bài ca vỡ núi

Huyền sử vùng Tây Bắc kể rằng, cách đây khoảng 4 thế kỷ, những tộc người như Mông, Dao, La Chí… di cư đến vùng Tây Bắc để khai khẩn và định cư, nhưng lúc đó bốn thung lũng lớn của vùng Tây Bắc là Mường Thanh (Điện Biên), Mường Lò (Yên Bái), Mường Than (Lai Châu), Mường Tấc (Sơn La) đã có những tộc người địa phương là Thái, La Ha sinh sống. Vì vậy, họ phải chọn những dải núi như Khau Phạ (Mù Cang Chải – Yên Bái), Hoàng Liên Sơn (Sa Pa – Lào Cai) và Tây Côn Lĩnh (Hoàng Su Phì – Hà Giang), những nơi có độ cao từ 1000 – 1600m so với mực nước biển để dựng bản, lập mường.

Để đảm bảo đời sống, những tộc người này đã phải chọn hình thức canh tác ngô, lúa nương trên những quả núi đất có độ dốc cao để lấy lương thực. Ban đầu, những thửa ruộng cầu thang chỉ tạo dựng dưới chân núi để họ chủ động nguồn nước suối tưới tiêu. Sau này dân số tăng trưởng, họ khởi đầu khai khẩn ruộng cầu thang lên cao dần trên đỉnh núi, tạo dựng nên những thửa ruộng cầu thang kỳ vĩ ôm quanh những quả núi như ngày nay.

Khai khẩn ruộng cầu thang là một quá trình công phu và tốn nhiều công sức. Ông Cứ 𝓐 Giàng, người Mông ở xã La Pán Tẩn (Mù Cang Chải) cho biết, theo kinh nghiệm của cha ông để lại, quả núi chọn để làm ruộng có độ dốc vừa phải, có nguồn nước từ khe suối, có khả năng tạo mặt bằng và ít sỏi đá. Việc khai khẩn ruộng cầu thang được tiến hành vào mùa xuân, thường thì vào khoảng tháng 1 đến tháng 3 để đến tháng 4 – 5 là có thể kịp lấy nước phục vụ canh tác.

Còn theo ông Lý Vàn Thạch ở xã Thung Nguyên (Hoàng Su Phì) cho biết, giai đoạn khó khăn nhất trong quy trình khai khẩn ruộng cầu thang là san mặt bằng ruộng và làm bờ ruộng, vì nó liên quan tới việc giữ nước và chia đều nước cho toàn ruộng. Ông Thạch lý giải rằng: “Người Dao chúng tôi thường dùng cuốc cào đất thành bờ, dùng chân giẫm và sống cuốc đập mạnh vào để nén chặt bờ ruộng. Độ chênh lệch giữa thửa ruộng trên và thửa dưới thường là 0,5 – 2 m. Khi có nước tháo vào ruộng, bờ sẽ ngấm nước làm cho đất liên kết với nhau rồi cứng lại”.

Công việc khai khẩn được tiếp nối từ năm này qua năm khác, từ thế hệ này sang thế hệ khác, tạo thành các triền ruộng tựa như những bức tranh văn nghệ hoành tráng “treo” trên các sườn núi.

Lịch sử tạo dựng ruộng cầu thang nối liền với lịch sử và văn hóa cư trú của tộc người Mông, Dao, La Chí, Nùng… trên các địa danh Mù Cang Chải, Hoàng Su Phì và Sa Pa. Trong đời sống tâm linh của các tộc người này, họ tư tưởng vạn vật hữu linh nên những thửa ruộng cầu thang, dụng cụ lao động, và thóc lúa đều được phong thần như: thần ruộng, thần lúa, thần sấm, thần mó nước…

Dấu ấn đa thần đó trổ tài sắc nét qua tục thờ cúng dụng cụ lao động, cúng thần ruộng và thần mó nước trong ngày Tết của người Mông diễn ra vào tháng 12 âm lịch. Ông Giàng 𝓐 Chư ở xã Cao Phạ (Mù Cang Chải) lý giải về phong tục này rằng: “Quanh năm cái cuốc, cái cày nó đã vất vả giúp mình cày xới làm ra hạt thóc, hạt ngô nên ngày Tết nó cũng phải được nghỉ ngơi. Vì thế người Mông mình mới có tục dán giấy lên cái cày, cái cuốc.. rồi đưa lên bàn thờ để thắp hương cảm ơn và tưởng nhớ như tổ tiên của mình”.

Hay như cộng đồng người Dao đỏ ở huyện Hoàng Su Phì còn tồn tại một lễ hội khá kỳ lạ là Lễ cúng hồn lúa. Người Dao đỏ tư tưởng rằng cây lúa trên ruộng cầu thang cũng có phần hồn và phần xác như nhân loại. Thầy mo Triệu Chòi Hín, người chủ tế trong Lễ cúng hồn lúa năm nay ở xã Hồ Thầu cho biết: “Sau khi thu hoạch lúa trên ruộng bậc thang thì vẫn còn những hạt lúa bị rụng, rơi vãi trong quá trình vận chuyển về nhà. Người Dao mình phải làm lễ để gọi hồn những hạt lúa đó về, để mùa sau không bị mất mùa, thóc lúa theo nhau về nhà nhiều hơn”.

Liên quan đến tín ngưỡng đa thần xung quanh ruộng cầu thang, người Dao, Mông, La Chí, Nùng sinh sống ở vùng núi Tây Côn Lĩnh đến nay vẫn còn truyền cho nhau mẩu chuyện thờ thần Sấm ở thôn Suối Thầu, xã Bản Luốc. Ông trưởng thôn Suối Thầu Đặng Hồng Cánh kể rằng, cách đây khoảng 300 năm, khi người Dao áo dài đến khai khẩn ruộng cầu thang ở vùng đất này thì mùa màng liên tiếp thất bát vì không có mưa. Từ khi người dân lập ngôi đền thờ thần Sấm thì mưa thuận gió hòa. Vì vậy, ngày nay cứ đến vụ mùa canh tác mới, người dân Hoàng Su Phì lại tập trung đến ngôi đền thiêng này để làm lễ cầu mưa.

Ruộng cầu thang – Những cầu thang no ấm

Ông Giàng 𝓐 Tông, Chủ tịch UBND huyện Mù Cang Chải, người sinh ra và lớn lên trên lưng dãy núi Khau Phạ tự hào về danh thắng quê mình: “Từ đời cha ông, cụ kỵ chúng tôi, ruộng bậc thang đã mang lại nguồn sống. Các thế hệ người Mông nối tiếp nhau không ngừng bồi đắp thêm những nấc ruộng mới. Từ năm 2007, khi Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch công nhận ruộng bậc thang Mù Cang Chải là Danh thắng cấp Quốc gia thì những cánh đồng của người dân trở thành một tài sản chung được gìn giữ. Không chỉ tạo ra thóc lúa, ruộng bậc thang còn là bản sắc của người Mông chúng tôi”.

Cũng theo ông Giàng 𝓐 Tông, nhưng năm gần đây, bà con dân tộc Mông, Thái của huyện Mù Cang Chải đã ứng dụng khoa học vào việc canh tác rộng cầu thang nên năng suất lúα trung bình đạt 53 tạ/ha. Chỉ tính riêng năm 2014, tổng sảи lượng lương thựͼ của huyệи Mù Cang Chảι đạt gần 27 nghìn tấи, góρ phầи đảɱ bảσ an ninh lương thựͼ trên địα bàи.

Những thửa ruộng cầu thang nằm trên địa phận ba xã là Chế Cu Nha, La Pán Tẩn và Dế Xu Phình đang là vị trí thu hút khách tham quan lên ngắm nhìn sự kỳ vĩ vào mùa nước đổ và mùa lúa chín. Hàng năm, huyện Mù Cang Chải tổ Lễ hội ruộng cầu thang vào đúng mùa gặt để truyền bá du lịch. “Lễ hội ruộng bậc thang thực chất là lễ hội tôn vinh những cư dân đã đổ mồ hôi, nước mắt, thậm chí cả máu, để tạo nên những nấc thang hạnh phúc, ấm no cho mảnh đất vùng cao này”, ông Giàng 𝓐 Tông tự hào nói.

Ở Hoàng Su Phì, những thửa ruộng cầu thang đã có lịch sử tạo dựng từ 3 – 4 thế kỷ trước. Ruộng cầu thang Hoàng Su Phì nằm trên địa phận các xã Bản Luốc, Sán Sả Hồ, Bản Phùng, Hồ Thầu, Nậm Ty, Thông Nguyên. Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch đã chính thức thừa nhận 760 ha trong tổng số hơn 3.000 ha diện tích ruộng cầu thang của Hoàng Su Phì là Di tích Quốc gia.

Bà con dân tộc Mông, Thái của huyện Mù Cang Chải đã ứng dụng khoa học vào việc canh tác rộng cầu thang nên năng suất lúα trung bình đạt 53 tạ/ha. Chỉ tính riêng năm 2014, tổng sảи lượng lương thựͼ của huyệи Mù Cang Chảι đạt gần 27 nghìn tấи, góρ phầи đảɱ bảσ an ninh lương thựͼ trên địα bàи.

Ông Hoàng Hải Lý, Bí thư Huyện ủy Hoàng Su Phì cho biết, mỗi năm, ruộng cầu thang cho thu hoạch từ 25 – 27 nghìn tấn thóc, góp phần trọng yếu vào việc đảm bảo an ninh lương thực cho hơn 60 nghìn người dân trên địa phận huyện.

Tại Tuần Văn hóa Du lịch ruộng cầu thang được tổ chức vào tháng 9 vừa qua, Dự án HELVETAS của Thụy Điển đã cam kết đầu tư 5 tỷ đồng tài trợ cho người dân Hoàng Su Phì phát triển loại hình du lịch homestay để thu hút khách tham quan quốc tế đến các vị trí có ruộng cầu thang nổi tiếng của huyện như: Nậm Ty, Thông Nguyên, Bản Phùng, Bản Luốc… Loại hình du lịch homestay hứa hẹn sẽ mở ra triển vọng để người dân Hoàng Su Phì giới thiệu đến khách tham quan quốc tế những nét đẹp văn hóa, tín ngưỡng về thắng cảnh ruộng cầu thang trên dãy núi Tây Côn Lĩnh.

Còn ở Sa Pa (Lào Cai) việc phát triển, mở rộng ruộng cầu thang ở thung lũng Mường Hoa bao gồm địa phận các xã Tả Van, Lao Chải, Hầu Thào… từ lâu đã là chủ trương của địa phương này để đảm bảo an ninh lương thực tại chỗ, chấm hết được tệ nạn di canh di cư, vốn kéo dài như một chứng bệnh kinh niên. Đến nay, toàn huyện Sa Pa phát triển được gần 2.500 ha ruộng cầu thang, năng suất trung bình đạt 45,6 tạ/ha, sản lượng thóc thu hoạch hằng năm khoảng 120 nghìn tấn.

Những cánh đồng ruộng cầu thang rộng hàng trăm héͼ ta, được các tộc người ở Sa Pa cần mẫn vạt núι tạo thành “bức tranh phong cảnh khổng lồ” với những đường nét uốn lượn mới mẻ đã được tạp chí du lịch Travel and Leisure của Mỹ bình chọn là một trong 7 ruộng cầu thang kỳ vĩ nhất trên toàn cầu. Thắng cảnh này đang là địa chỉ đỏ để huyện miền núi Sa Pa phát triển du lịch và kinh tế. Chỉ tính riêng năm 2014, Sa Pa đón 1,5 triệu lượt khách du lịch, tổng thu du lịch đạt trên 28 nghìn tỷ đồng.

Ruộng cầu thang ở đâu

Ruộng cầu thang hầu hết ở các vùng núi cao khắp nơi trên toàn cầu, tại Việt Nam những thửa ruộng cầu thang nằm ở tây nguyên, nhiều nhất tại vùng núi phía bắc như Mù Cang Chải (Yên Bái), Hoàng Su Phì (Hà Giang) và Sa Pa (Lào Cai) … Thắng cảnh ruộng cầu thang này đang mang lại cuộc sống no ấm cho người dân. Là một sản phẩm du lịch mới mẻ của vùng cao Tây Bắc.

Cùng Test in Việt Nam tham quan những thửa ruộng cầu thang này qua hình ảnh nhé

Ruộng cầu thang Quang Bình

Huyện Quang Bình là đầu mối giao thông trọng yếu phía Tây – Nam của tỉnh Hà Giang giao thương với tỉnh Lào Cai và Yên Bái.

Tháng 5, tháng 6, khi trận mưa mùa hạ trút xuống, nước từ các khe suối, thác nước thượng nguồn đổ về lấp đầy những thửa ruộng cầu thang ở các thôn bản vùng cao thuộc huyện Quang Bình, Hà Giang. Vào mùa nước đổ hay hay còn gọi là mùa đổ ải, đồng bào lại tất bật với vụ mùa duy nhất trong năm. Nước nguồn được người dân dẫn về các thửa ruộng bằng ống tre hay ống nứa chảy tiếp nối nhau từ thửa ruộng cao xuống thửa ruộng thấp. Thời điểm này, người dân nơi đây đang tập trung cho việc khơi nước, đắp bờ, cày ải. Đây là thời điểm thích hợp để khách tham quan có thể ngắm nhìn cảnh đẹp thiên nhiên và những thửa ruộng cầu thang mùa nước đổ.

Ruộng cầu thang Hoàng Su Phì

Nằm ở phía Tây tỉnh Hà Giang, cách Tp Hà Giang 110km, huyện Hoàng Su Phì có địa hình phong phú, phức tạp, từ đó tạo dựng nên hệ thống khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp. Ấn tượng nhất phải kể tới những ngọn núi “cõng” trên mình những thửa ruộng cầu thang kỳ vĩ, tiếp nối nhau như những khuông nhạc trên một bản hòa tấu vô tận. Di tích ruộng cầu thang Hoàng Su Phì đã được xếp hạng quốc gia và là một trong những điểm du lịch trọng yếu của tỉnh Hà Giang.

Với các “phượt thủ” chuyên nghiệp, việc “đi phượt” để săn những khoảnh khắc đẹp vào mùa đổ nước hay mùa lúa chín tại Hoàng Su Phì từ lâu đã không còn xa lạ. Những thửa ruộng cầu thang nơi đây có sức mê hoặc lạ kỳ với giới nhiếp ảnh và những người thích thú du lịch bởi vẻ đẹp kỳ vĩ, thơ mộng. Mỗi mùa, ruộng cầu thang Hoàng Su Phì lại mang một vẻ đẹp riêng. Mùa đổ nước (tháng 4 – tháng 6), những thửa ruộng cầu thang như hóa thành những tấm gương khổng lồ soi bóng trời mây. Đến mùa lúa chín (từ tháng 8 – tháng 10), khung cảnh nơi đây như biến thành một bản hòa tấu với những khuông nhạc là các thửa ruộng cầu thang, còn người dân và những ngôi nhà như những nốt nhạc. Chẳng vậy mà giới “phượt thủ” vẫn truyền tai nhau “Nhất Su Phì, nhì Bắc Mê” khi nói về vẻ đẹp mới mẻ của ruộng cầu thang nơi đây.

Ruộng cầu thang Yên Minh

Huyện Yên Minh nằm ở phía đông bắc tỉnh Hà Giang, cách Tp Hà Giang khoảng 98 km về phía đông bắc theo Quốc lộ 4C, tỉnh lộ 176 theo phía nam đi huyện Bắc Mê, có vị trí địa lý:

• Phía đông giáp huyện Mèo Vạc và huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng
• Phía tây giáp huyện Quản Bạ và huyện Vị Xuyên
• Phía nam giáp huyện Bắc Mê
• Phía bắc giáp huyện Đồng Văn và Châu Văn Sơn, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc.

Là quê hương của rừng thông, ruộng cầu thang, rừng nguyên sinh nhiệt đới. Yên Minh là sự hòa trộn của thảm động thực vật nhiệt đới và ôn đới – khí hậu Châu Âu trên đất Hà Giang. Sống chậm, thưởng thức cảnh trí hay đơn giản là tản bộ dưới tán rừng quốc gia Du Già.

Không khó để có thể ngắm nhìn những ruộng cầu thang tại đây:

Ruộng cầu thang Mù Cang Chải

Ruộng cầu thang Mù Cang Chải là những ruộng cầu thang nằm trên các sườn núi, lớp nọ gối tiếp lớp kia với diện tích khoảng 2.200 ha ở huyện Mù Cang Chải, Yên Bái.

Từ trên đỉnh núi cao, khách tham quan có thể phóng tầm mắt xuống các thửa ruộng cầu thang uốn lượn mềm mại dưới chân những dãy núi xanh mờ sẽ cảm thu được sự phóng khoáng, kỳ vĩ và tuyệt đẹp của cảnh sắc nơi đây. Hơn nữa, với địa hình núi cao, vực sâu, địa hình bị chia cắt nhiều nên mỗi “thửa ruộng – mâm xôi” đều xen giữa các khe nước lớn nhỏ, trập trùng là những rừng thông bạt ngàn.

Update những hình ảnh đẹp của ruộng cầu thang Mù Cang Chải

Ruộng cầu thang Sa Pa

Ruộng cầu thang La Pán Tẩn

Ruộng cầu thang У Tý

Xem thêm:

Top 12 vị trí phải checkin khi đi du lịch Mù Cang Chải

Top 10 điểm du lịch Tuyên Quang nổi tiếng

Đang update …