Tổng quan về Đà Nẵng – đà nẵng là miền nào

Đà Nẵng xưa

Tp Đà Nẵng phía Bắc giáp tỉnh Thừa Thiên- Huế, phía Tây và Nam giáp tỉnh Quảng Nam, phía đông giáp biển Đông. Trung tâm Tp cách thủ đô Hà Nội 764km về phía Bắc, cách Tp Hồ Chí Minh 964km về phía Nam, cách Tp Huế 108km về hướng Tây Bắc. Đây là một Tp vừa có núi cao, sông sâu, đồi dốc trung du xen kẽ vùng đồng bằng ven biển hẹp.

Cảng thị Đà Nẵng

Theo ngôn từ Chăm, địa danh “Đà Nẵng” có thể được giải thích là “sông lớn”, “cửa sông lớn”. Địa danh này đã được ghi chú trên các bản đồ được vẽ từ thế kỉ XVI trở đi. Điều đó có nghĩa là, từ rất sớm, trong cách tạo dựng tên gọi, tính chất cửa sông lớn, tính chất cảng thị đã được lưu ý như một điểm trọng yếu của Tp.

Là một trong những cửa sông lớn của miền Quảng Nam (mở rộng về phương Nam), từ nhiều thế kỷ trước, kể cả khi Hội An còn đang trong thời kì phát triển rực rỡ vào thế kỉ XVII, cửa biển Đà Nẵng đã được nhìn nhận rất cao. Tất cả chúng ta từng biết bức tranh nổi tiếng của dòng tộc Chaya Nhật Bản vẽ quang cảnh buôn bán ở Hội An. Nếu đúng như một giả thiết rằng cửa biển vẽ trong ấy là cửa biển Đà Nẵng với Ngũ Hành Sơn và dòng sông Cổ Cò thì không có gì ngạc nhiên khi cho rằng những chiếc tàu vượt đại dương, có trọng tải lớn, thiết bị kỹ thuật đi biển cao của các thương nhân Nhật Bản hoặc Trung Hoa đều phải lựa chọn lối vào là cửa Đà Nẵng thay vì cửa Hội An, vì ưu thế vượt trội của vịnh Đà Nẵng là nước sâu và có độ an toàn cao. Trên thực tiễn, từ thế kỉ thứ XVIII trở về sau, tiềm năng Đà Nẵng với tư cách là một hải cảng đã ngày càng tỏ rõ tính ưu việt của nó so với khu vực.

Vịnh Đà Nẵng

Năm 1835, khi vua Minh Mạng có dụ: “Tàu Tây chỉ được đậu tại Cửa Hàn, còn các biển khác không được tới buôn bán” thì Đà Nẵng trở thành một thương cảng lớn vị trí đầu tiên miền Trung. Từ thời điểm này trở đi, thay vì cửa Đại Chiêm như trước đó, các quan hệ về buôn bán, ngoại giao ngày một tập trung dần vào một đầu mối chính của miền Trung là cửa biển Đà Nẵng. Nhờ vị trí và vai trò ngày càng trọng yếu với miền Trung, Đà Nẵng khởi đầu phát triển các nghề tiểu thủ công nghiệp địa phương như những nghề sửa chữa tàu thuyền, sơ chế nông lâm sản, các dịch vụ thương mại liên quan.

Phố xưa Đà Nẵng

Năm 1858, cuộc xâm lược của Pháp tại Việt Nam khởi đầu bằng cuộc tấn công vào Đà Nẵng. Sau khoảng thời gian thành lập Liên bang Đông Dương thì Pháp tách Đà Nẵng khỏi Quảng Nam với tính cách là một nhượng địa (concession) và đổi tên thành Tourane. Nhà cung cấp hành chính này chịu sự thống trị trực tiếp của Toàn quyền Đông Dương thay vì triều đình Huế – tuy thị xã này năm trong xứ Trung Kỳ.

Đầu thế kỉ 20, Tourane được Pháp xây dựng trở thành một đô thị theo kiểu Tây phương. Nền tảng hạ tầng xã hội, kỹ thuật sản xuất được đầu tư. Các nghề nghề sản xuất và kinh doanh tạo dựng và phát triển: sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, sơ chế hàng xuất khẩu, sữa chữa tàu thuyền, kinh doanh dịch vụ. Cùng với Hải Phòng và Sài Gòn, Tourane trở thành trung tâm thương mại trọng yếu của cả nước.

Tháng 3 năm 1965, Mỹ đổ bộ vào Đà Nẵng và thiết lập ở đây một căn cứ quân sự hỗn hợp lớn. Năm 1967, Đà Nẵng được chính quyền Việt Nam Cộng hòa ấn định là Tp trực thuộc trung ương và xác nhận mục tiêu xây dựng Đà Nẵng thành trung tâm chính trị, quân sự, văn hóa cho vùng Ι và II chiến thuật.

И

ăm 1975, hòa bình lập lại, Đà Nẵng (là Tp thuộc tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng) bắt tay vào khôi phục những hậu quả nặng nề của trận chiến tranh. Mặc dù còn lắm khó khăn nhưng quá trình phục hồi và phát triển Tp đã đoạt được nhiều thành tựu, nhất là thời kỳ đổi mới, sau 1986.

Người Pháp khi tấn công vào Việt Nam, lựa chọn trước nhất của họ là Đà Nẵng. Những người Mỹ trước nhất đổ bộ vào Việt Nam cũng lựa chọn nơi này. Điều ấy chắc cú không phải là sự ngẫu nhiên của lịch sử, mặc dù lịch sử ngoài những tất yếu, luôn chứa đựng những yếu tố ngẫu nhiên. Tầm trọng yếu và sức tác động của Đà Nẵng do vị trí trước nhất của mình so với miền Trung, so với cả nước có thể được nhất định.

Nhìn trên bản đồ, Đà Nẵng rõ ràng là điểm cuối cùng của cả một khu vực rộng lớn. Phía trước mặt là hải dương. Phía sau là Tây Nguyên. Rộng hơn nữa là cả khu vực Đông Dương bao gồm cả Lào, Campuchia, một phần Thái Lan và Myanma. Ngày nay, việc tạo dựng hành lang kinh tế Đông – Tây liên quan đến cửa khẩu Lao Bảo, việc mở rộng quốc lộ 24B đi qua vùng ba biên Ngọc Hồi, và trong tương lai, nếu đoạn đường trực chỉ hướng Tây đi qua bến Giằng, vượt cửa khẩu Đăc Tà Ốc nối Đà Nẵng với vùng cao nguyên Boloven màu mỡ được đầu tư xây dựng như trong một phác thảo đầy hứa hẹn của giới tìm hiểu lưu ý thời gian gần đây, thì rõ ràng, Đà Nẵng đã được đặt vào, và sẽ phát huy hiệu quả vị trí trọng yếu trong việc giao lưu thương mại và văn hóa của cả khu vực rộng lớn vùng sông Mê Kông.

Đà Nẵng nằm ở trung độ của Việt Nam, trên trục giao thông mạch máu Bắc Nam về cả đường bộ, đường tàu, đường thủy và đường hành không, là cửa ngõ giao thông trọng yếu của cả miền Trung và Tây Nguyên, là điểm cuối của hành lang kinh tế Đông Tây đi qua các nước Myanma, Lào, Thái Lan, Việt Nam.

T

ừ năm 1997, khi trở thành Tp trực thuộc trung ương, Đà Nẵng đã có nhiều thay đổi theo hướng tích cực. Trong hơn 10 năm qua, Đà Nẵng đã liên tục thay đổi gương mặt của mình. Chưa lúc nào trong quá trình phát triển, Đà Nẵng quyết liệt như vậy trong nhu cầu tự làm mới mình. Sự phát triển Đà Nẵng vừa là nhu cầu tự thân, vừa là để thỏa mãn yêu cầu của một Tp đầu tàu có sứ mệnh liên đới trách nhiệm so với miền Trung trong thời kỳ mới của quốc gia.

Sân cất cánh quốc tế Đà Nẵng

Trước năm 1975, sân cất cánh quốc tế Đà Nẵng là một trong những sân cất cánh sôi động nhất và hiện là một trong những sân cất cánh quốc tế lớn nhất Việt Nam (sau Nội Bài và Tân Sơn Nhất), sân cất cánh này được tổ chức hàng không quốc tế xác nhận là điểm trung chuyển của đường cất cánh Đông Tây. Đường hàng không Đà Nẵng có thể nối trực tiếp với Singapore, Bangkok, Seoul là một điều rất thuận tiện trong giao lưu quốc tế. Sân cất cánh quốc tế Đà Nẵng đang được đầu tư nâng cấp với tổng số vốn 84 triệu USD, đến năm 2012 công suất đón 4 triệu lượt khách/năm. Hiện tại sân cất cánh Quốc tế Đà Nẵng vẫn là cảng hàng không trọng yếu nhất cho cả miền Trung và Tây Nguyên.

Với một vị trí đặc biệt thuận tiện về giao thông đường thủy, Đà Nẵng chỉ cách cảng Hải Phòng 310 hải lý, cảng Sài Gòn 520 hải lý, cảng Macao 480 hải lý, cảng Hồng Kông 550 hải lý, cảng Manila 720 hải lý, cảng Malaysia 720 hải lý, cảng Singapore 960 hải lý, cảng Đài Loan 1030 hải lý, cảng Thái Lan 1060 hải lý…nên rất thuận tiện cho việc đi lại, vận tải. Chỉ cần khoảng hai ngày đêm là các loại hàng hóa từ các nước trong khu vực Phillippines, Malaysia, Singapore, Thái Lan…đã có thể đến Đà Nẵng và trái lại.

Là thương cảng lớn thứ 3 của Việt Nam, cảng Đà Nẵng có độ sâu trung bình từ 15-20m, có khả năng tiếp nhận các tàu lớn có trọng tải đến 28.000 tấn và có chiều dài 220m. Vịnh Đà Nẵng rộng và kín gió, là nơi neo đậu tàu thuyền rất an toàn trong mùa mưa bão. Vào những năm đầu thế kỉ 21, khi cảng Liên Chiểu với công suất 20 triệu tấn/năm được xây dựng xong thì hệ thống cảng Đà Nẵng được nối liền với cảng Kỳ Hà, Dung Quất ở phía Nam sẽ trở thành một cụm cảng liên hoàn lớn nhất nước, giữ vị trí trọng yếu trên tuyến hàng hải Đông Nam Á và Đông Bắc Á.

Cảng Đà Nẵng

Chỉ trong mấy năm trở lại đây, Đà Nẵng đã khác trước nhiều. Những vận động nội lực đã khiến Đà Nẵng ngày càng mở rộng tầm vóc của mình. Xuất phát điểm từ plan phát triển nền tảng hạ tầng, nhất là nền tảng về hạ tầng giao thông, tiến hành chỉnh trang đô thị, xây dựng một môi trường mới hiểu theo nghĩa rộng, tạo điều kiện cho quá trình phát triển mới. Khai thác tốt những lợi thế sẵn có, trong những năm qua Đà Nẵng đã có những thay đổi rõ rệt về nhịp độ và khí thế phát triển. Vận tốc GDP trung bình tăng cao hơn mức trung bình chung của cả nước, giá trị sản xuất các mặt hàng công nghiệp, nông nghiệp, thủy sản phát triển toàn diện … kim ngạch xuất khẩu tăng, các nghề du lịch thương mại, dịch vụ chuyển biến tích cực.

Cầu Sông Hàn

Trước đó nhiều người từng than phiền cho sự manh mún già cỗi của công nghiệp Đà Nẵng, hiện giờ mọi chuyện đã khác. Chủ trương lấy công nghiệp làm đòn bẩy phát triển, cơ cấu kinh tế Đà Nẵng có dịch chuyển đáng kể theo hướng tăng tỷ trọng các nghề công nghiệp và dịch vụ phù phù hợp với xu thế chung của cả nước và những đô thị lớn. Để chuẩn bị cho một cuộc bức phá của vùng kinh tế trọng tâm miền Trung, với vai trò đầu tàu của mình, những năm qua, Đà Nẵng đã nỗ lực cải tổ hình ảnh và vị trí của mình để thỏa mãn yêu cầu chung của khu vực.

Với vị trí là trung tâm kinh tế của khu vực miền Trung – Tây Nguyên, Đà Nẵng là nơi quy tụ các công ty du học lớn của các nghề dệt may, sản xuất hàng tiêu dùng, công nghiệp sơ chế, công nghiệp cơ khí, công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng…Nghề công nghiệp của Tp Đà Nẵng đạt vận tốc tăng trưởng trung bình 20% /năm. Tp đang đề ra mục tiêu trở thành một trong những địa phương tiên phong trong quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa của Việt Nam, trở thành Tp công nghiệp trước năm 2020.

Chợ Cồn

Đà Nẵng hiện có hai chợ lớn nhất nằm ở trung tâm Tp là chợ Hàn và Chợ Cồn; cùng với những siêu thị lớn mới mở trong vòng vài năm trở lại đây như Bài Thơ Plaza, đại siêu thị Big ₵ (Vĩnh Trung Plaza), siêu thị Intimex, siêu thị Co.op Mart…Đây là những trung tâm thương mại hầu hết của Đà Nẵng.

Ở ngành nghề tài chính ngân hàng, Đà Nẵng hiện là trung tâm lớn nhất của khu vực miền Trung – Tây Nguyên, với hơn 40 ngân hàng thương mại nhà nước, thương mại cổ phần, liên doanh, và công ty du học tài chính đang hoạt động, cùng với hàng chục trung tâm giao dịch chứng khoán quy mô lớn…

Công viên PM Đà Nẵng

Đà Nẵng hiện được xem là một trong ba trung tâm bưu chính lớn nhất nước với toàn bộ các loại hình phục vụ hiện đại và tiện lợi, như smartphone cố định, smartphone di động, smartphone thẻ, máy nhắn tin, Mạng internet…, chuyển tiền nhanh, chuyển phát nhanh, điện hoa…Mạng lưới viễn thông của Tp hiện tại gồm 2 tổng đài chính và 12 tổng đài vệ tinh với dung tích hơn 40.000 số. Chất lượng và số lượng các dịch vụ viễn thông ngày càng được nâng cao nhờ vào khai thác, sử dụng những công nghệ hàng đầu toàn cầu như mạng Viba số PDH – 140Mb/s, mạng cáp quang SDH – 2,5bb/s tổng đài Toll AXE-10… các tuyến cáp quang biển quốc tế, khu vực và quốc gia, nhất là tuyến cáp quang biển SMW3 đã và sẽ mang vào khai thác sử dụng cho phép Bưu điện Đà Nẵng nâng cao hiệu quả kinh doanh, phục vụ lên ngang tầm các nước trong khu vực.

Ngoài sự ưu đãi của thiên nhiên cho Đà Nẵng, Tp còn được bao trùm bởi ba Di sản văn hóa toàn cầu: Huế, Hội An, Mỹ Sơn. Xa hơn một tí nữa là di sản thiên nhiên toàn cầu Vườn Quốc gia phong Nha – Kẻ Bàng. Vì vậy Đà Nẵng được xem là điểm trung chuyển trọng yếu trên đoạn đường di sản miền Trung. Nhờ vậy Đà Nẵng được xem là Tp của du lịch, Tp của những di tích và của những danh lam thắng cảnh. Do nằm trong một địa hình đặc biệt, có núi rừng, trung du, đồng bằng, hải dương…Đà Nẵng mang trong mình một vẻ đẹp phong phú. Có cái nguy nga, phóng khoáng của núi cao và cái mênh mông, trữ tình của hải dương; có cái mềm mại, khỏe mạnh của sông ngòi và cũng có những góc khuất, những đường vòng của đèo cao; có cái mơ mộng, dịu dàng của bờ cát, của bến sông và cũng có cái tráng lệ, mạnh mẽ của phố xá, của những tượng đài, cao ốc …

Một góc Tp nhìn từ bán đảo Sơn Trà

Đến Đà Nẵng khách du lịch có thể thưởng thức những giây phút tuyệt vời trên đỉnh núi, trong rừng sâu hay bên bờ sông, bờ biển; có thể tận hưởng hưởng những dịch vụ lưu trú với chất lượng quốc tế tại các khu du lịch đạt tiêu chuẩn 4-5 sao như Furama, Sandy Beach, Sơn Trà Resort & Spa…hay những khu du lịch sinh thái trong lành như Suối Lương, Bà Nà, Sơn Trà, Non Nước…

Tính đến nay, trên địa phận Đà Nẵng nhiều dự án du lịch được cho phép đầu tư với tổng vốn đầu tư hành tỷ USD. Trong số đó, nhiều dự án thu hút nhiều tập đoàn lớn như Vina Capital, Indochina Capital…đầu tư vào các sân golf, khách sạn, resort thượng hạng …

Đầu tư cho y tế, giáo dục đảm bảo cuộc sống có chất lượng đảm bảo cho người dân là một mục tiêu trọng yếu trong những nỗ lực của Tp này. Trong thời điểm hiện tại, Đà Nẵng hiện có 18 bệnh xá đa khoa và chuyên khoa, 11 bệnh xá và trung tâm y tế quận huyện, 47 trạm y tế xã phường với hơn 900 phòng khám trị bệnh tư. Đặc biệt, trong một quyết tâm rất cao, Đà Nẵng đã xây dựng và mang vào hoạt động Trạm xá Phụ nữ, mời gọi sự đóng góp của nhiều thành phần xã hội đầu tư cho bệnh xá Ung thư, từng bước tạo điều kiện cho người dân Tp và khu vực lân cận giảm nhẹ những gánh nặng về ngân sách trị bệnh khi đối đầu với những chứng bệnh hiểm nghèo vốn lâu nay chỉ trông đợi vào những trung tâm y tế lớn ở hai đầu quốc gia. Cùng với sự tạo dựng của trường đại học У Dược và trường Đại học Kỹ thuật У tế trên địa phận Tp, Đà Nẵng đang nhắm tới mục tiêu trở thành trung tâm y tế của khu vực miền Trung – Tây Nguyên và cả nước, phân phối nguồn nhân lực và dịch vụ y tế chất lượng đảm bảo, phục vụ cho sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội của quốc gia.

Là một trung tâm giáo dục huấn luyện lớn nhất của khu vực miền Trung – Tây Nguyên và thứ 3 cả nước (sau Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh), hiện tại, Đà Nẵng có 15 trường Đại học, học viện, 17 trường cao đẳng; nhiều trường trung cấp chuyên nghiệp, trung tâm dạy nghề và hơn 200 trường học từ bậc học phổ thông tới nghề học mầm non.

Đại học Đà Nẵng hiện có 1890 cán bộ, công chức, trong số đó có 130 cán bộ giảng dạy. Chất lượng đội ngũ không ngừng được nâng cao. Hiện tại, 20% cán bộ giảng dạy của trường có trình độ tiến sĩ và 70% có trình độ thạc sĩ.
Để tăng cường đội ngũ cán bộ giảng dạy đủ sức đảm đương nhiệm vụ dạy học tìm hiểu ứng dụng trong tương lai, những năm gần đây Đại học Đà Nẵng đã tuyển nhân viên thêm nhiều giáo viên mới và gửi ra nước ngoài huấn luyện sau đại học bằng các nguồn kinh phí khác nhau.

Hợp tác quốc tế trong huấn luyện tại Đại học Đà Nẵng

Theo đề án phát triển Đại học Đà Nẵng đến năm 2015 đã được Bộ trưởng Bộ GDvàamp;ĐT phê duyệt, sắp tới trên địa phận Tp sẽ có thêm một số trường đại học và viện tìm hiểu được thành lập như: Đại học Quốc tế, Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông, Đại học У Dược (Nâng cấp từ khoa У Dược hiện tại), Đại học Kỹ thuật У tế (Nâng cấp từ trường Cao đẳng Kỹ thuật У tế TW II), Đại học Mở, Viện Huấn luyện Sau Đại học…

Lưu tâm tới việc huấn luyện nhân lực lâu dài vì sự phát triển Tp, hệ thống trường phổ thông các cấp ở Đà Nẵng được đầu tư đáng kể. Trong số đó các trường phổ thông chuyên như Nguyễn Khuyến, Lê Quý Đôn được xem như là mũi nhọn chủ lực cho việc phân phối đầu vào cho các trường Đại học. Những năm qua, từ những ngôi trường này, các thế hệ trí thức trẻ Đà Nẵng được ươm mầm và trưởng thành bước đầu có những đóng góp tích cực cho Tp.
Trong quá khứ ở vào những thời điểm gay cấn và trọng yếu nhất của lịch sử, người Đà Nẵng luôn biết tìm thấy những cách ứng xử thích thống nhất, đúng đắn nhất, có lợi nhất…cho sự tồn tại và phát triển của mình. Đà Nẵng ở đâu trong cuộc canh tân mới của quốc gia, Đà Nẵng có vai trò như vậy nào so với sự phát triển chung của miền Trung và với cả nước, câu trả lời không chỉ của riêng người Đà Nẵng.

Giờ đây, không chỉ những người từ xa đến, đi xa về, mà ngay cả những người đang sống trong lòng Đà Nẵng hiện tại đôi lúc cũng tự hỏi là làm sao, bằng cách nào mà Đà Nẵng trong một thời gian không dài đã có thể nhanh chóng thay đổi được gương mặt của mình.

Lung linh cầu Thuận Phước

Có thể có nhiều câu trả lời khác nhau, nhưng có điều dễ nhận thấy là đang có một quyết tâm chung, nỗ lực chung của mọi công dân Tp, từ người lãnh đạo cao nhất đến người dân bình thường, từ Đảng bộ Tp đến các tổ chức Đảng, đoàn thể nền tảng… Giống như đã đứng trước nhiều biến cố trọng yếu của lịch sử, sự đồng thuận xã hội trong đó có sự đóng góp to lớn của người dân đã làm thay đổi diện mạo Tp, mang lại cho vùng đất này một sức mạnh to lớn, tạo đà cho những bước tiếp theo trên đoạn đường phát triển đi về tương lai của Tp.

Đứng bên bờ biển Đông quanh năm sóng vỗ, nhân loại miền Trung vốn đã được thử thách từ trong bản chất có cứng mới đứng đầu gió. Từ xa xưa những chiếc thuyền vượt biển và thái độ ứng xử với biển của người Chăm cho thấy miền Trung nói chung, Đà Nẵng nói riêng từng là một xứ sở hùng mạnh về kinh tế biển.

Thiên nhiên và nhân loại Đà thành

Ngày nay, không chỉ đứng đầu gió, người miền Trung đang đứng ở ngã tư của đoạn đường giao lưu quốc tế từ Ấn Độ xuyên qua Thái Bình Dương. Thời kì hội nhập cùng với những thời dịp mới mở ra những chân trời cho những con tàu với nhiều tham vọng, Đà Nẵng sẽ phải là đầu tàu cho vùng kinh tế trọng tâm miền Trung tiến ra biển lớn.

Việt Nam đang đứng trước những thời dịp mới và thách thức mới khi tham gia WTO, Việt Nam đang đứng trước thời dịp vươn ra biển lớn. Đà Nẵng từ xưa đến nay là một cửa biển lớn, cửa biển hiểu theo nhiều nghĩa, là cảng thị và cũng là vùng đất mở, vùng đất của hội nhập, phát triển. Đà Nẵng sẽ có nhiều thời cơ và cũng đòi hỏi nhiều nỗ lực … Lịch sử tạo dựng và phát triển của Đà Nẵng đảm bảo một sự tin cậy. Những tín hiệu mới của Tp này trong thời kỳ hiện tại càng đảm bảo cho sự tin cậy ấy. Đoạn đường phía trước đòi hỏi phải nhiều phấn đấu nhưng Đà Nẵng sẽ phát triển vì sự sống còn của mình, và cũng để xứng đáng với vị trí của mình là Tp động lực cho cả miền Trung và Tây Nguyên, xứng đáng với vai trò mà cả nước giao phó.

( Theo Đà Nẵng toàn cảnh – NXB Đà Nẵng, 3. 2010 )