Vịnh Hạ Long – Khám phá du lịch và ẩm thực độc đáo – du lịch vịnh hạ long

Vịnh Hạ Long là một trong những điểm du lịch và là danh lam thắng cảnh nổi tiếng mê hoặc khách tham quan trong và ngoài nước. Nơi đây không chỉ sở hữu nhiều khung cảnh thiên nhiên nguy nga mà còn tồn tại nền ẩm thực vô cùng phong phú. Hãy cùng Vntrip tìm hiểu về du lịch Vịnh Hạ Long cụ thể qua nội dung dưới đây.

Giới thiệu về Vịnh Hạ Long

Vịnh Hạ Long là một vịnh nhỏ, bao gồm vùng biển đảo thuộc địa phận Tp Hạ Long, Tp Cẩm Phả và một phần của huyện đảo Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh. Sở hữu cảnh sắc thiên nhiên lãng mạn cùng hệ sinh học phong phú khiến nơi đây được UNESSCO thừa nhận là di sản thiên nhiên toàn cầu vào năm 1994.

Vịnh Hạ Long được hạn chế trong phần diện tích 1.553 km2. Trong số đó bao gồm 1.969 quần đảo lớn nhỏ, hầu hết là đảo đá vôi. Nhất là phần lõi vịnh là nơi quy tụ khoảng 775 quần đảo dày đặc nhau, tạo ra một bức tranh thiên nhiên vô cùng sống động. Với tổng số 1.969 quần đảo lớn nhỏ tại Vịnh Hạ Long thì chỉ có khoảng 40 quần đảo có người dân sinh sống. Dân cư tập trung hầu hết ở các làng chài đánh cá như làng chài Cửa Đại, Ba Hang, Cặp Dè.

Khu vực tập trung nhiều đảo đá và hang động đẹp tại Vịnh Hạ Long là vùng lõi (trung tâm Vịnh Hạ Long), Vịnh Lan Hạ (vùng đệm) thuộc quần đảo Cát Bà và một phần của Vịnh Bái Tử Long. Mỗi quần đảo trên vịnh Hạ Long đều mang những hình thù riêng như: hòn Trống Mái, hòn Đầu Người, hòn Cánh Buồm, hòn Con Cóc, hòn Gà Chọi, hòn Ngọc Vừng,….Một số hang động nổi tiếng tại Vịnh Hạ Long phải kể tới như: hang Sửng Sốt, động Thiên Cung, hang Đầu Gỗ,…

Nhờ những điều kiện và lợi thế thiên nhiên ban tặng, Vịnh Hạ Long trở thành một trong những điểm du lịch mê hoặc khách tham quan trong và ngoài nước.

Di sản thiên nhiên toàn cầu – Vịnh Hạ Long

Du lịch Hạ Long mùa nào đẹp nhất?

Mặc dù thuộc miền Bắc Việt Nam có khí hậu được chia thành 4 mùa. Tuy nhiên vì là vùng biển đảo nên khí hậu tại Vịnh Hạ Long được phân hóa thành hai mùa rõ rệt là mùa hè nóng ẩm và mùa đông khô lạnh. Vào mùa hè, mức nhiệt độ trung bình của nơi đây dao động trong khoảng từ 27-29 độ ₵. Nhiệt độ trung bình trong mùa đông tại Vịnh Hạ Long thường dao động trong khoảng từ 16-18 độ ₵. Những tháng có nhiệt độ giảm sâu thường rơi vào khoảng tháng 12 cho tới tháng 2. Do đó, nếu bạn có ý định du lịch Vịnh Hạ Long thì có thể tránh khoảng thời gian này. Những tháng từ tháng 3 đến tháng 11 đều thích hợp để đi du lịch và tham quan Vịnh Hạ Long. Tuy nhiên, nếu bạn muốn tắm biển thì hãy tới Vịnh Hạ Long trong mùa hè khoảng từ tháng 5 đến hết tháng 9 nhé. Từ tháng 10 đổ ra thời tiết sẽ chuyển lạnh hơn nên chỉ thích hợp cho việc tham quan, ngắm cảnh mà thôi.

Mùa hè là thời điểm lý tưởng nhất để bạn đi du lịch Vịnh Hạ Long

Phương tiện di chuyển khi du lịch Hạ Long

Phương tiện di chuyển đến Hạ Long

Nếu xuất phát từ Hà Nội hoặc các tỉnh thành thuộc miền Bắc thì có 2 phương tiện chính để bạn di chuyển là ô tô và xe máy. Di chuyển bằng ô tô bạn có thể lựa chọn việc đi xe khách hoặc lái xe ô tô riêng. Xe khách đi Hạ Long thường tập trung ở bến xe Mỹ Đình, Lương Yên, Giáp Bát và xuất phát liên tục giúp bạn di chuyển đơn giản. Các chuyến cũng thường cách nhau khoảng 5-15 phút nên không khó để bạn sắp xếp thời gian di chuyển thích hợp. Xe khách từ Hà Nội đi Hạ Long có tầm giá dao động trong từ 100K – 200K/người/lượt.

Với những ai yêu thích tìm hiểu các bạn có thể phượt Hạ Long bằng xe máy. Quãng đường từ Hà Nội tới Hạ Long khoảng 160km. Nếu di chuyển bằng xe máy sẽ mất khoảng hơn 3h chạy xe. Tuy nhiên dọc đường đi bạn có thể thoải mái ngắm cảnh thiên nhiên hoặc dừng lại test in tại những vị trí yêu thích. Việc di chuyển bằng xe máy cũng giúp bạn chủ động được thời gian và lịch trình của mình. Tuy nhiên, cần đảm bảo tay lái chắc cú và mang theo giấy tờ xe cũng như đội mũ bảo hiểm an toàn trong quá trình di chuyển của mình.

Có hai cung đường di chuyển bằng xe máy xuất phát từ Hà Nội để bạn lựa chọn:

• Cung đường 1 (155km): Hà Nội – Bắc Ninh – Phả Lại – Chí Linh – Đông Triều – Uông Bí – Hạ Long.
• Cung đường 2 (160km): Sân cất cánh Nội Bài – Bắc Ninh – Phả Lại – Sao Đỏ – Đông Triều – Uông Bí – Hạ Long.

Nếu di chuyển bằng xe máy cần trang bị đầy đủ đồ bảo lãnh an toàn

Phương tiện đi lại và tham quan du lịch tại Vịnh Hạ Long

Nếu đi ô tô tới Hạ Long thì khi tới đây bạn có thể thuê xe máy để tự do tham quan các điểm du lịch trong Tp Hạ Long. Ngoài ra, bạn cũng có thể thuê taxi để di chuyển.

Khi tham quan trên Vịnh, các bạn có thể thuê tàu tại cảng du lịch Bãi Cháy, cảng quốc tế Tuần Châu,…giá vé tàu thường giao động trong khoảng từ 100K – 300K/khách tùy thuộc vào từng tuyến tham quan. Đi theo nhóm hoặc một đoàn nhiều người các bạn có thể thuê tàu theo chuyến. Tầm giá tàu thường rơi vào khoảng 700k/chuyến chạy từ 4 – 6 tiếng.

Ngoài hình thức thuê tàu các bạn cũng có thể lựa chọn thuê thủy phi cư để tham quan Vịnh Hạ Long từ trên cao hay đi du thuyền để tham quan trên vịnh. Thủy phi cơ gồm 2 chỗ ngồi cho phi công và 12 chỗ ngồi giành riêng cho hành khách tham quan. Tuy nhiên, so với giá tàu thì đi thủy phi cơ thường có giá chát hơn.

Ngồi du thuyền, thưởng thức bữa sáng và tham quan Vịnh Hạ Long là một trải nghiệm tuyệt vời khi tới đây

Những điểm du lịch Hạ Long mê hoặc

Nếu đặt chân tới Hạ Long bạn nhất định không thể bỏ lỡ những điểm du lịch tại Vịnh Hạ Long vô cùng mê hoặc dưới đây.

Hòn Trống Mái

“Có những người tha thiết yêu nhau

Khắc tên mình lên hòn Trống Mái

Chữ chưa mờ họ đã quên nhau

Tình đá vẫn ngàn năm cùng trăng dãi…”

Hòn Trống Mái là một trong những biểu tượng tiêu biểu của Vịnh Hạ Long nói riêng và của du lịch Việt Nam nói chung. Nằm về phía Tây Nam của Vịnh Hạ Long và cách cảng tàu Bãi Cháy chỉ khoảng 5 km. Hai hòn đá quay mặt vào nhau mang hình ảnh của hai chú gà một trống, một mái bên dòng nước mênh mông đã đi vào thơ ca, nhiếp ảnh, hội họa của người dân Việt Nam và đồng bọn toàn cầu. Ngoài tên gọi hòn Trống Mái thân thuộc thì vị trí tham quan du lịch này còn tồn tại tên gọi khác là hòn Gà Chọi.

Hòn Trống Mái

Động Thiên Cung

Nằm ngay gần Hang Đầu Gỗ, Động Thiên Cung có diện tích rộng gần 10.000 m2, có lối thiết kế gồm nhiều ngăn được chia vách cao và rộng. Khi tới Động Thiên Cung bạn sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước những khối nhũ đá với nhiều hình dạng độc, lạ chưa từng có. Nơi đây đặc biệt thu hút khách tham quan quốc tế ghé thăm.

Động Thiên Cung

Đảo Titop

Với những ai yêu thích chụp hình thì đảo Titop sẽ là điểm dừng chân không thể bỏ qua. Đảo nằm về phía Đông Nam, cách bến tàu du lịch Tuần Châu khoảng 8km. Để di chuyển tới đây bạn sẽ mất khoảng 2h đi trên du thuyền. Tới đảo Titop sau thời điểm vượt qua khoảng 400 bậc đá bạn sẽ được đặt chân tới phần đỉnh của quần đảo này. Từ đây, toàn thể khung cảnh Vịnh Hạ Long xuất hiện trước mắt để bạn thoải mái chụp hình, test in.

Đảo Titop Hạ Long

Đảo Tuần Châu Hạ Long

Đảo Tuần Châu Hạ Long là một trong những khu vui chơi tiêu khiển sầm uất mà bạn không thể bỏ qua trong lịch trình tìm hiểu Vịnh Hạ Long của mình. Khu du lịch Tuần Châu nằm cách trung tâm Tp Hạ Long chỉ khoảng 2km nên việc di chuyển tới đây vô cùng đơn giản. Tại đây, bạn có thể thoải mái tham gia vào các khu vui chơi tiêu khiển dưới nước như môtô trượt nước, cano kéo dù, xem các chương trình trình diễn dưới nước mê hoặc của những chú cá heo hay sư tử biển,…Ngoài ra, đảo Tuần Châu Hạ Long còn sở hữu bãi tắm đẹp để bạn có thể thỏa sức vui đùa cùng biển xanh, cát trắng.

Một khu ẩm thực riêng với đầy đủ các món ăn mang đặc trưng dân tộc, ẩm thực Á, Âu tới từ những đầu bếp nổi tiếng để bạn tha hồ thưởng thức. Bên cạnh biển là khu villa tráng lệ đẳng cấp với phòng nghỉ chất lượng 5 sao chuẩn quốc tế hứa hẹn sẽ mang đến cho bạn và người thân những giây phút nghỉ ngơi thoải mái nhất.

Đảo Tuần Châu Hạ Long

Bãi cháy 

Bãi Cháy nằm ở giữa hai quần đảo Tuần Châu và Hòn Gai và nằm sát Vịnh Hạ Long là một trong những nơi đến thu hút lượng lớn khách du lịch ghé thăm mỗi khi tới đây. Du lịch Bãi Cháy bạn sẽ được hòa mình dưới làn nước sạch và trong mát của bờ biển nhân tạo đẹp nhất Hạ Long.

Bãi Cháy Hạ Long

Vịnh Bái Tử Long

Nằm trong khu vực Vinh Bắc Bộ, Vịnh Bái Tử Long bao gồm hàng trăm đảo núi đá vôi và sa phiến thạch nổi tiếng tại Vịnh Hạ Long như: Núi Bài Thơ, Động Mê Cung, Hòn Con Cóc,…Chính vì vậy mà Vịnh Bái Tử Long được xem như là một trong số những điểm du lịch Hạ Long nếu bỏ lỡ sẽ cảm thấy vô cùng tiếc nuối.

Tới đây ngoài đi thuyền tham quan, ngắm cảnh bạn còn tồn tại thể tắm biển tại rất nhiều bãi tắm đẹp như: bờ biển Vân Đồn, bãi Con Cò,….Bạn cũng có thể thử sức với môn thể thao chèo thuyền Kayak vô cùng thú vị tại nơi này.

Trải nghiệm chèo thuyền Kayak trên Vịnh Hạ Long

Sun World Hạ Long Park

Tổ hợp khu vui chơi tiêu khiển mê hoặc hàng đầu Việt Nam Sun World Hạ Long Park chắc cú sẽ mang đến cho bạn những giây phút thư giãn tuyệt vời. Ngay từ những ngày đầu khi mới hoàn thiện, khu vui chơi tiêu khiển Sun World Hạ Long Park đã trở thành nơi đến mê hoặc, thu hút nhiều khách tham quan, nhất là thanh niên. Tại đây bạn có thể hòa mình vào những trò chơi cảm nhận mạnh, mê hoặc chưa từng có tại Việt Nam như: Phi Long Thần Tốc, Tê Giác Cuồng Nộ, Tàu Hải Tặc, Theo Dấu Chân Rồng,…Ngoài ra, khi tới đây bạn còn được hòa mình dưới làn nước trong mát của công viên nước tạo sóng lớn nhất Miền Bắc. Cũng chính vì thế chẳng có nguyên nhân gì để bạn bỏ qua Sun World Hạ Long Park trong chuyến du lịch Vịnh Hạ Long của mình trong mùa hè này.

Sun World Hạ Long Park

Hang Sửng Sốt

Hang Sửng Sốt thuộc nằm trên đảo Bồ Hòn thuộc Vịnh Hạ Long, cách bến tàu du lịch Tuần Châu khoảng 8 km. Có thể nói, Hang Sửng Sốt là một trong số những hang động đẹp và rộng nhất tại Vịnh Hạ Long. Bước chân tới cửa hang bạn sẽ không khỏi ngạc nhiên trước vẻ đẹp mà tạo hóa ban tặng cho nơi đây. Hang Sửng Sốt được chia thành hai ngăn chính. Ngăn thứ nhất giống như một nhà hát rộng thênh thang. Ngăn thứ hai với nhiều nhũ thạch mới mẻ và cũng có sức chứa lớn lên tới hàng nghìn người.

Hang Sửng Sốt

Khu di tích danh thắng Yên Tử

Yên Tử hay còn tồn tại tên gọi khác là Bạch Vân Sơn thuộc địa phận của xã Thượng Yên Công, Tp Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh. Đây là một trong những mọn núi cao lên tới 1.068m so với mực nước biển, quanh năm phủ mây trắng làm cho khách tham quan khi tới đây như lạc giữa chốn bồng lai tiên cảnh. Khu di tích danh thắng Yên Tử là một quần thể gồm chùa, tháp, am, tượng và xung quanh là rừng cây cổ thụ. Nếu đi du lịch Vịnh Hạ Long trong những ngày đầu năm hoặc cuối năm bạn có thể phối hợp về chùa Yên Tử hành hương lễ phật.

Chùa Yên Tử

Ăn gì khi tới Vịnh Hạ Long Quảng Ninh?

Du lịch Hạ Long ngoài việc thưởng ngoạn cảnh sắc thiên nhiên thì đừng quên tìm hiểu về văn hóa ẩm thực vô cùng phong phú của nơi này. Một số món ăn Quảng Ninh nổi tiếng mà chúng ta nên thử tối thiểu 1 lần như:

Chả mực Hạ Long

Tới Hạ Long nếu hỏi người dân “Ăn gì ở Hạ Long ngon nhất”  thì phần lớn câu trả lời sẽ là chả mực. Chả mực được chiên vàng, có thể ăn lẫn cơm, xôi hoặc bánh cuốn. Khi ăn có vị ngọt của mực tươi, độ giòn và mùi thơm của các loại gia vị. Một số quán ăn chả mực nổi tiếng tại Hạ Long như: xôi chả mực Minh Hòa, bánh cuốn chả mực cô Huệ

Chả mực Hạ Long

Sam biển

Sam biển cùng họ với Cua nhưng có phần mai và càng to hơn. Điều đặc biệt nhất là con Sam thường đi thành cặp với nhau nên cả khi đánh bắt và sơ chế người dân thường bắt và sơ chế theo cặp. Một số món Sam chúng ta nên thử khi tới Hạ Long như: sam hấp, sam xào xả ớt, sam chiên giòn, gỏi sam,….

Sam biển Hạ Long

Bún xào ngán

Đây là một trong những món ăn nổi tiếng tại Hạ Long. Bún xào ngán gồm bún xào cùng thịt ngán đen, mộc nhĩ, nấm hương và hành. Khi ăn có vị thơm lạ của thịt ngán, vừa miệng và hài hòa của các loại ra vị. Dù món có tên là ngán nhưng ăn không hề ngán đâu các bạn nhé.

Đặc sản nổi tiếng bún xào ngán Hạ Long

Bánh Gật Gù

Khi nghe tên bánh gật gù đã không ít người thắc mắc về tên gọi này. Và mình được giải thích như sau: “vì bánh được làm bằng gạo mềm và được cuộn dài như bánh phở nên khi cầm ăn bánh cứ gật lên gật xuống nên có tên gật gù”. Bánh khi ăn sẽ được dùng kèm với nước mắm chưng cùng hành phi và mỡ gà.

Bánh Gật Gù Hạ Long

Bánh tài lồng ếp

Bánh có nguyên liệu gồm bột nếp, lạc xay, vừng, đường phèn và gừng. Khi ăn bánh có vị thơm, bùi của lạc, vừng, bột nếp. Tuy nhiên sẽ hơi ngọt một tí các bạn nhé. Ngoài thưởng thức thì bạn cũng có thể mua bánh tài lồng ếp về làm quà cho đồng bọn và người thân của mình.

Bánh tài lồng ếp

Sữa chua trân châu Hạ Long

Sữa chua trân châu không chỉ nổi tiếng ở Hạ Long mà ngay cả Hà Nội, Sài Gòn thì sữa chua chân châu Hạ Long đã trở thành thương hiệu riêng được thanh niên đặc biệt yêu thích. Vậy nên đã tới Hạ Long thì nhất định phải thử sữa chua trân châu Hạ Long chính hiệu rồi. Khi ăn, chủ quán sẽ đem ra cho bạn một hũ sữa chua tự làm để lạnh và một tô gồm trân châu, dừa bào và cốt dừa. Bạn sẽ trộn đều chúng lại và thưởng thức. Mùi vị sữa chua trân châu Hạ Long thơm ngậy không thể hòa lẫn với những nơi khác.

Đặc sản nổi tiếng Hạ Long nổi tiếng – Sữa chua trân châu Hạ Long

Đặc sản nổi tiếng Vịnh Hạ Long mua về làm quà?

Nếu muốn mua đặc sản nổi tiếng Hạ Long về làm quà cho đồng bọn, người thân của mình thì bạn có thể lựa chọn những đặc sản nổi tiếng như: chả mực, bánh tài lồng ếp, hải sản tươi sống, ruốc tôm, rượu nếp ngâm hoành bồ,….đều rất thích hợp.

Tuy nhiên, cần lưu ý khi mua hải sản tươi sống bạn cần dặn người bán đóng gói và ướp lạnh cảnh giác để đảm bảo khi mang về đồ ăn vẫn còn tươi ngon nhé. Những bạn ở quá xa phải đi đường hành không khi tới du lịch Vịnh Hạ Long thì không nên mua quà là hải sản tươi sống vì việc vận tải khi đi máy cất cánh khá phức tạp, hơn nữa quãng đường di chuyển dài có thể tác động tới chất lượng của hải sản. Chúng ta nên ưu tiên đồ khô đóng hộp để tiện mang theo.

Các khách sạn ở Vịnh Hạ Long?

Charm Boutique Cruise

Địa chỉ: Lô 26, bến Tuần Châu, Vịnh Hạ Long, Hạ Long, Quảng Ninh

Khách sạn Charm Boutique Cruise

Là khách sạn 3,5 sao tại Vịnh Hạ Long, Charm Boutique Cruise sở hữu không gian tráng lệ, lịch sự, nhất là khách sạn có view nhìn ra vịnh giúp bạn có thể thưởng ngoại cảnh sắc thiên nhiên ngay trong chính căn phòng của mình. Charm Boutique Cruise có các loại phòng như phòng đôi Deluxe view biển, phòng 2 giường đơn Deluxe view biển, phòng Deluxe view ban công để bạn lựa chọn. giá phòng thường giao động trong khoảng trên 4.000.000đ/đêm.

Xem cụ thể và đặt phòng khách sạn tại đây.

Khách sạn Hạ Long Seoul

Địa chỉ: Số 03, đường Phan Bội Châu, Phường Bãi Cháy, Tp Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh

Khách sạn Hạ Long Seoul

Khách sạn Hạ Long Seoul thuộc phường Bãi Cháy nên rất thuận tiện cho việc di chuyển tới các điểm tham quan du lịch như công viên Hạ Long, chợ đêm, trung tâm thương mại Marine Plaza . Khách sạn đạt chuẩn 3 sao với đầy đủ tiện nghi để bạn sử dụng. Khách sạn hiện có 16 phòng chất lượng tốt phục vụ khách du lịch tham quan. giá phòng thường dao động trong khoảng từ hơn 400.000đ – hơn 700.000đ/đêm. Giải quyết được nhu cầu thuê khách sạn Hạ Long của nhiều người hiện tại.

Xem cụ thể và đặt phòng khách sạn tại đây.

Ha Long Smile

Địa chỉ: 92 Vườn Đào, Bãi Cháy, Tp Hạ Long, Quảng Ninh

Khách sạn Ha Long Smile

Ha Long Smile cũng là một trong số những khách sạn có vị trí thuận tiện được nhiều người lựa chọn. Phòng rộng và sạch thoáng, trang thiết bị trong phòng đầy đủ mang đến cho bạn những giây phút nghỉ ngơi thoải mái nhất. Ha Long Smile là một hệ thống gồm nhiều phòng ngủ, nhất là có phòng tập thể khi bạn đi du lịch cùng gia đình hoặc đi theo đoàn. giá phòng khách sạn Ha Long Smile được nhìn nhận là khá rẻ, giá chỉ từ trên 300.000đ/phòng có sức chứa 3 người.

Xem cụ thể và đặt phòng khách sạn tại đây

Khách sạn Ha Long Pearl

Địa chỉ: 162 Hạ Long, Bờ biển Bãi cháy, Tp Hạ Long, Quảng Ninh

Khách sạn Ha Long Pearl

Khách sạn Ha Long Pearl nằm ngay trung tâm Tp Hạ Long nên các phương tiện giao thông hoạt động liên tục, bạn có thể nhanh chóng di chuyển tới vị trí tham quan du lịch của mình. Khách sạn Ha Long Pearl đạt tiêu chuẩn 4 sao với khuôn viên bên ngoài rộng, thiết kế tổng thể khá đơn giản nhưng không kém phần tráng lệ, lịch sự. Các phòng nghỉ có cách trang trí và nội thất khác nhau, đáp ưng được nhiều nhu cầu khách hàng khi tới đây. Hiện tại, khách sạn Ha Long Pearl có tổng cộng khoảng 161 phòng ngủ có tiện nghi đầy đủ như điều hòa, tủ lạnh, tivi màn hình phẳng,…Trong mỗi phòng cũng có riêng khu bếp, minibar tiện lợi cho việc sinh hoạt và nghỉ ngơi.

Xem cụ thể và đặt phòng khách sạn tại đây.

Mùa cao điểm du lịch đang tới rất gần, nếu bạn đang ấp ủ plan du lịch Vịnh Hạ Long trong thời gian tới thì đừng quên đặt trước phòng khách sạn để có nhiều sự lựa chọn thích hợp cũng như tránh lâm vào tình trạng cháy phòng phải ở tạm những nơi không ưng ý với giá chát. Ngoài những khách sạn được gợi ý phía trên thì Vntrip còn tồn tại vô vàn những khách sạn Hạ Long Quảng Ninh giá tốt, mê hoặc khác để bạn tham khảo và đặt phòng. Cuối cùng là đừng quên lưu nội dung này về để tiện xem khi cần và share cho đồng bọn người thân về những kinh nghiệm du lịch Vịnh Hạ Long mà bạn đã đọc được ngày hôm nay nhé! Chúc bạn có một kỳ nghỉ tuyệt vời bên những người thân yêu của mình.

Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Quảng Ninh tự túͼ chi tiết từ 𝓐 – Ż