Đền Bà Chúa Kho (Bắc Ninh) – Wikipedia tiếng Việt – đền bà chúa kho bắc ninh

So với những khái niệm khác, xem Đền Bà Chúa Kho

Đền Bà Chúa Kho ở Bắc Ninh là một di tích lịch sử đã được Nhà nước Việt Nam thừa nhận.

Sơ đồ khu vực du lịch thăm quan, hành lễ tại đền Bà chúa Kho

Đền Bà Chúa Kho nằm trên lưng chừng ngọn núi Kho, tại khu Cô Mễ, phường Vũ Ninh, TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Đây không chỉ là khu di tích lịch sử có giá trị nằm trong quần thể di tích của khu Cô Mễ (gồm: Đình – Chùa – Đền) mà đang là nơi hàng năm nhân dân khắp cả nước hành hương mang tính tín ngưỡng. Ngay sau đền thờ Bà Chúa vẫn còn một đường hầm có kết cấu hình mái vòm nằm lùi sâu trong chân núi, chỗ cao nhất của đường hầm là gần 2m, đào xuyên qua lòng núi Kho để đi ra phía sông Cầu (sông Như Nguyệt), cửa hầm phía này rất khó bị phát hiện. Các bô lão nhiều đời đều nói đường hầm do Bà Chúa Kho xây dựng.[] Thời xa xưa, khi chưa có đê điều chống úng lụt cao rộng, vững chắc như hiện tại[] có vẻ cửa hầm cũng chính là bến cảng để tập kết và điều chuyển binh lực, vật lực đi các nơi. Đây cũng là cứ điểm quân sự lợi hại bởi tính ngạc nhiên, đặc biệt dễ thủ khó công. Khi đêm xuống quân đội Nhà Lý có thể bí mật tập kích quân địch đang đóng ở bờ bên kia sông Như Nguyệt sau đó xuôi dòng rút quân lên thành Thị Cầu. Phía trước đền Bà Chúa Kho là một đầm nước rất rộng bao quanh 3 mặt là núi có thể đi thuyền nhẹ vào tận chân núi Chùa hoặc xuyên ra hồ Thủy(nay đã bị bồi lấp) tiến theo hướng phía nam để về thành cổ Bắc Ninh(xuôi theo đường tàu hỏa ngày nay). Suối Hoa xưa nằm trên đoạn đường này; 1 mặt sót lại đi ra sông(nay bi chắn bởi con đê bằng bê tông). Trong những năm chiến tranh chống Mĩ nó là nơi đóng quân của tiểu đoàn cầu phà quân đội ta nên có thể suy ra rằng thời xưa có thể là nơi tập kết của thuỷ binh nhà Lý.

Ngôi đền có tương quan đến sự kiện Lý Thường Kiệt lãnh đạo cuộc kháng chiến chống quân Tống năm 1076. Vào thời đó ở làng Cô Mễ, núi Kho, Cầu Gạo … vốn là những nơi đặt kho lương thực của quân Lý ở bờ nam chiến tuyến Như Nguyệt ( Sông Cầu ). Núi Kho, núi Dinh, Thị Cầu cũng vốn là một vị trí plan tuyệt đối có thể trấn áp đoạn đường từ Lạng Sơn qua sông Cầu về Thăng Long xưa .Đền Cô Mễ thờ Bà Chúa Kho chính là nơi tưởng niệm một người phụ nữ Nước Ta đã khéo tổ chức triển khai sản xuất, tích trữ lương thực, trông nom kho tàng vương quốc trong thời kỳ trước và sau thắng lợi Như Nguyệt .Vào đời nhà Lý, Bà có công giúp triều đình trông coi kho lương thực tại Núi Kho ( tỉnh TP Bắc Ninh ) và đã ” thác ” trong cuộc kháng chiến chống quân Tống vào ngày 12 tháng 1 năm Đinh Tỵ ( 1077 ) .Nhà vua thương tiếc phong cho Bà là Phúc Thần. Người dân nhớ thương Bà lập nên đền thờ tại kho lương thực cũ của triều đình ở Núi Kho và gọi Bà với một niềm tôn kính là : Bà Chúa Kho .Bà Chúa Kho xuất thân từ một tổ ấm gia đình nghèo khó ở làng Quả Cảm gần đó. Sau khoảng thời gian lấy vua Lý, thấy ruộng đất ở đây bị hoang hoá, bà xin vua cho về làng chiêu dân lập ấp, khai khẩn ruộng hoang. Không ai biết tên bà, khi bà tử vong, nhân dân lập đền thờ để ghi lại công ơn bà là đã hết lòng chăm sóc cho dân ấm no, trông coi những ” lẫm thóc, lẫm tiền ” của Nhà nước. Công lao của bà đã được triều đại phong kiến ghi nhận qua việc sắc phong đền thờ bà là ” Chủ khố linh từ ” ( Đền thiêng thờ bà Chúa Kho ). Ở thôn Cô Mễ còn một ngôi đình và ngôi chùa cổ. Chùa Cô Mễ có từ truyền kiếp. Ngày nay trong chùa còn ba pho tượng đá khá đẹp mang rõ phong thái điêu khắc thời Mạc. Chùa sót lại đến nay là thiết kế thế kỷ XIX, làm theo kiểu chữ Ƭ chạm khắc công phu .Đình Cô Mễ kiểu chữ nhất với năm gian, hai vì. Các mảng chạm khắc gỗ bộc lộ theo những đề tài long vân khánh hội, ngũ hổ tranh châu với thẩm mỹ và văn nghệ thành thạo. Đình thờ Trương Hống, Trương Hát là những người hùng có công giúp Triệu Quang Phục ( 549 – 570 ) chống giặc Lương .
Hiện tại 1 số ít nhà tìm hiểu thông báo những khu công trình khảo cứu minh chứng và nhất định Đền Bà Chúa Kho ở Thành Phố Bắc Ninh không thờ một người phụ nữ trông kho lương ( dẫn chứng ? ) và nêu ra những ngôi đền ở Thành Phố Hà Nội, Tp Hà Tĩnh, Tỉnh Nam Định mới thực sự thờ ( một vài ) thần mẫu trông coi kho lương của triều đình ( Triều Trần, Triều Nguyễn )

Tuy nhiên các thông báo này hầu như không đến với người dân, hàng năm vẫn có hàng nghìn người từ các nơi trên khắp Việt Nam và nước ngoài hành hương đầu xuân về Bắc Ninh để cầu tài cầu lộc, trọng yếu nhất là vay tiền Bà Chúa Kho, mong cho một năm mới công việc xuôi thuận, phát tài.
Ngôi đền có liên quan đến sự kiện Lý Thường Kiệt lãnh đạo cuộc kháng chiến chống quân Tống năm 1076. Vào thời đó ở làng Cổ Mễ, núi Kho, Cầu Gạo… vốn là những nơi đặt kho lương thực của quân Lý ở bờ nam chiến tuyến Như Nguyệt (Sông Cầu). Núi Kho, núi Dinh, Thị Cầu cũng vốn là một vị trí kế sách có thể kiểm tra đoạn đường từ Lạng Sơn qua sông Cầu về Thăng Long xưa.
Đền Cổ Mễ thờ Bà Chúa Kho chính là nơi tưởng niệm một người phụ nữ Việt Nam đã khéo tổ chức sản xuất, tích trữ lương thực, trông nom kho tàng quốc gia trong thời kỳ trước và sau thắng cuộc Như Nguyệt.
Vào đời nhà Lý, Bà có công giúp triều đình trông coi kho lương thực tại Núi Kho (tỉnh Bắc Ninh) và đã “thác” trong cuộc kháng chiến chống quân Tống vào ngày 12 tháng 1 năm Đinh Tỵ (1077).
Nhà vua thương tiếc phong cho Bà là Phúc Thần. Người dân nhớ thương Bà lập nên đền thờ tại kho lương thực cũ của triều đình ở Núi Kho và gọi Bà với một niềm tôn kính là: Bà Chúa Kho.
Bà Chúa Kho xuất thân từ một gia đình nghèo khó ở làng Quả Cảm gần đó. Sau khoảng thời gian lấy vua Lý, thấy ruộng đất ở đây bị hoang hoá, bà xin vua cho về làng chiêu dân lập ấp, khai khẩn ruộng hoang. Không ai biết tên bà, khi bà tử vong, nhân dân Đại Việt lập đền thờ để ghi lại công ơn bà là đã hết lòng chăm sóc cho dân ấm no, trông coi các “lẫm thóc, lẫm tiền” của Nhà nước. Công lao của bà đã được triều đại phong kiến ghi nhận qua việc sắc phong đền thờ bà là “Chủ khố linh từ” (Đền thiêng thờ bà Chúa Kho). Ở thôn Cổ Mễ còn một ngôi đình và ngôi chùa cổ. Chùa Cổ Mễ có từ đời lý thế kỷ XI. Ngày nay trong chùa còn ba pho tượng đá khá đẹp mang rõ phong thái điêu khắc thời Mạc. Chùa sót lại đến nay là thiết kế thế kỷ XIX, làm theo kiểu chữ Ƭ chạm khắc công phu.

Không khác gì với ở Thành Phố Bắc Ninh gồm có ( Đình-Chùa-Đền ) có cả chùa Tiên và Đình làng, Chùa Tiên sơn là ngôi chùa cổ có từ thời nhà lý và Đền thờ Bà Chúa Kho là nơi tưởng niệm người phụ nữ đã khéo tổ chức triển khai sản xuất, tích trữ lương thực, trông nom kho tàng vương quốc trong thời kỳ trước và sau Thắng lợi Như Nguyệt ( 1076 ) cũng có từ thời này sau này do trận chiến tranh và xu hướng tiêu diệt tín ngưỡng dân gian nên ngôi chùa đã bị phá đổ nát, miếu Bà Chúa cũng theo đó xuống cấp trầm trọng, mãi tới gần cuối thế Kỷ 18 dân làng ở đây đã tu bổ lại nhỏ gọn bên cánh tả của chùa Tiên sơn phía Sau chùa Tiên Sơn là kho quân lương giành cho quân quân sĩ và tích trử cứu đói cả vùng Phủ Đức Quang, Thiên Lộc, La Sơn

Tương truyền, Bà Chúa Kho là người có nhan sắc tuyệt trần, có công chiêu dân dựng lập làng xóm vùng Đàng Ngoài, giúp nhân dân khai khẩn đất đai nông nghiệp vùng Hoan Châu Nghệ an Thời Lý-Trần, từ năm 1030 Vào đầu thời kỳ này ( đầu thời nhà Lý ), đất Tp Hà Tĩnh ( phía Bắc đèo Ngang ) vẫn là vùng đất biên thuỳ của Đại Việt với Chiêm Thành ..Sau này bà trở thành một vị hoàng hậu ( tương truyền vào thời Lý ), giúp nhà Vua trong việc kinh bang quốc gia, giữ gìn kho lương. Bà đã bị giặc giết trong lúc phát lương cứu đỡ dân làng vào ngày 12 tháng 1 năm Đinh Tỵ ( 1077 ) .Cảm kích so với tấm lòng bao dung của bà, nhà vua đã có chiếu phong cho bà là Phúc Thần, nhân dân Minh Lương của nước Đại Việt nhớ ơn và lập đền thờ ở vị trí kho lương sau chùa trước kia. Niên giám 1009 – 1225 đây là ngôi Miếu Thờ vọng bà chúa kho duy nhất của dãy đất Miền Trung nguyên mẫu sau Cổ Mễ TP Bắc NinhĐền Bà Chúa kho ở DTLSVH Tiên Sơn nhìn về hướng Bắc, phía trước đền là dải đồng lúa trũng, uốn khúc theo triền núi bên ngã ba Sông Lam, sôngla và dòng Minh Giang uốn lượn quanh làng, quanh năm dòng nước trong xanh. Đền có thiết kế thời Lê, được sắp xếp theo chiều dọc, chạy từ chân lên sườn núi Tiên Sơn .

Không khác gì với ở Cổ Mễ Bắc Ninh Cổng tam quan là công trình mở màn cho cụm thiết kế này. Các công trình thiết kế chính của đền, chùa bao gồm sân đền, hai dải vũ, tòa tiền tế, hậu cung… Toàn bộ tạo thành một thể thống nhất, uy nghi.

Xem thêm: 7 lỗi thường gặp trong quá trình cài Windows và cách khắc phục

Hàng năm trước đó nhân dân địa phương đều tổ chức triển khai ngày giỗ rất sang chảnh với những nghi thức truyền thống cuội nguồn sau này do bị phế tích quên lãng nên nghi thức tiệc tùng dần mai một giờ đây mới dần Phục hồi phục sinh Đại lễ hội Đền Tiên Sơn được tổ chức triển khai trang nghiêm vào ngày 15 tháng giêng hàng năm. / .

Link ngoài

[sửa|sửa mã nguồn]